Σκοτεινές εποχές

 

-Τι χαρακτηρίζει μια εποχή ως σκοτεινή ;

-Ξεκινάς λάθος, μου ανταπαντά αμέσως μια φωνή. Δεν είσαι σε θέση να κρίνεις αν μια εποχή είναι σκοτεινή ή φωτεινή. Οι κοινωνίες και οι ιστορικοί μπορούν να κρίνουν μια εποχή και μάλιστα όταν έχουν μια απόσταση από αυτή.

-Δηλαδή, δεν μπορεί κάποιος να κρίνει το παρόν του μέσα σε μια κοινωνική στιγμή και να το χαρακτηρίσει από αυτό που βιώνει ο ίδιος και από αυτό που βλέπει να βιώνουν οι άνθρωποι γύρω του; Αυτό θα πρέπει να το κρίνουν μόνο οι ειδικοί και οι κοινωνίες που θα έχουν απομακρυνθεί και θα ζουν σε μια άλλη εποχή;

-Αν θέλουμε να είμαστε αντικειμενικοί στη κρίση μας,ναι .Κρίνοντας μια εποχή υποκειμενικά, αναγκαστικά χάνεις πολλές από τις διαστάσεις που την συνθέτουν. Μπορείς να είσαι μεροληπτικός στη κρίση σου, μπορεί να είσαι ένας απαισιόδοξος άνθρωπος που όλα τα βλέπεις μαύρα και να μην ικανοποιείσαι με τίποτα, άρα γιατί θα πρέπει να ακούσουμε τα όσα έχεις να πεις; Σε τι θα μας ωφελήσουν; Αντιθέτως, θα μας χαλάσεις την διάθεση αν εμείς έχουμε μια πιο αισιόδοξη άποψη για αυτό που ζούμε;

Η γάτα μου αποφάσισε να διακόψει την συγκεκριμένη συζήτηση ανεβαίνοντας επάνω στο πληκτρολόγιο, με κίνδυνο να χάσω όσα έχω γράψει. Την απώθησα ευγενικά και έφυγε εκνευρισμένη. Ίσως και σε αυτή να μην της αρέσουν τέτοιες συζητήσεις, αλλά έχω παρατηρήσει ότι σίγουρα δεν της αρέσουν τα πληκτρολόγια και να να γράφω στο υπολογιστή.

Συνεχίζω ακάθεκτος την κουβέντα μου με την φωνή και θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι δεν είμαι τρελός που ακούει φωνές.

-Θα δεχτώ ότι μπορεί να μην είμαι απόλυτα αντικειμενικός, αλλά θα πρέπει να παραδεχτείς ότι τουλάχιστον έχω το δικαίωμα να πω κάποιες κρίσεις για την εποχή μου στο βαθμό που είμαι μέρος της. Ζω μέσα της, συμμετέχω στις επιλογές της και δέχομαι τις συνέπειες της. Μπορώ να την αφουγκράζομαι και να την παρατηρώ. Έχω ανάγκη την εποχή μου, αλλά και αυτή με έχει ανάγκη. Δεν μπορείς να μου αφαιρέσεις το δικαίωμα να την κρίνω.

-Εντάξει μπορείς να την κρίνεις, για μην μας κατηγορήσεις ότι σε αγνοούμε, αλλά θα σε κρίνουμε με τη αυστηρότητα που σου πρέπει στα όσα θα πεις.

-Εντάξει. Ευχαριστώ για την κατανόηση.

Η φωνή αποσύρθηκε και μου έδωσε χώρο να θέσω το ερώτημα μου ξανά ;

-Τι χαρακτηρίζει μια εποχή ως σκοτεινή;

Η γενικευμένη ανασφάλεια, θα μπορούσα να πω σαν πρώτο παράγοντα. Όταν όλα τα βασίλεια αυτής της εποχής (φυσικό,ζωικό,ανθρώπινο) αισθάνονται ότι ζουν κάτω από αυξημένο κίνδυνο επιβίωσης. Το καθένα για δικούς του λόγους και όλα μαζί υπό το κράτος μιας απειλής. Είναι ορατή αυτή απειλή; Οι συνέπειες της απειλής είναι, η ψυχή της κρύβεται στο σκοτάδι. Έχει όνομα αυτή η ψυχή; Η λέξη που θα της ταίριαζε είναι η απληστία. Η απληστία απειλεί την ασφάλεια των βασιλείων, μια απληστία στη οποία με κάποιο τρόπο έχουμε μερίδιο όλοι εμείς οι άνθρωποι. Είναι η αιτία που σταδιακά αισθανόμαστε αυτή την ανασφάλεια στις ζωές μας και με τον τρόπο μας την διοχετεύουμε στα υπόλοιπα βασίλεια. Οι άνθρωποι ζουν αυτή την ανασφάλεια ενεργητικά σε αντίθεση με τα υπόλοιπα βασίλεια που την ζουν παθητικά και χωρίς να έχουν τρόπους άμυνας. Εμείς όλοι οι άνθρωποι, προσπαθούμε να βρούμε τρόπους άμυνας για να αισθανθούμε ασφαλείς,όμως αυτοί οι τρόποι καταλήγουν να είναι εντέλει ατομικοί και πολλές φορές να διασφαλίζουν μόνο εμάς, αλλά να είναι επικίνδυνοι σε όλους τους άλλους.

Όταν η ΕΛΠΙΔΑ, ότι αυτό που ζεις μπορεί να γίνει καλύτερο συρρικνώνεται, αντιθέτως όμως μεγαλώνει η αίσθηση ότι τα πράγματα θα χειροτερεύσουν, τότε γνωρίζεις ότι περπατάς σε σκοτεινό μονοπάτι. Η ελπίδα βέβαια ποτέ δεν χάνεται στο άνθρωπο εντελώς, γιατί κάτι τέτοιο θα τον οδηγούσε σε πλήρη απελπισία και σε απονενοημένες ενέργειες, πράγμα που δεν επιτρέπει εύκολα στο εαυτό του και κοντράρει το ένστικτο επιβίωσης που διαθέτει. Όμως η εποχή τον σπρώχνει συνεχώς στο να χάνει ολοένα τα αποθέματα της ελπίδας του, οδηγώντας τον σε μια αυξανόμενη απογοήτευση και κατάθλιψη, που του στερεί την δυνατότητα να αντλήσει από τις δημιουργικές όψεις του εαυτού του. Οι αναίτιες εξάρσεις βίας ,οι φόνοι, η υποτίμηση της ανθρώπινης ζωής δηλώνουν, ότι μια κοινωνία που που παύει να ελπίζει είναι μια κοινωνία επικίνδυνη για τα μέλη της, άρα μια κοινωνία που πρόκειται να εκραγεί ακόμα και όταν φαίνεται ότι κοιμάται τον ταραγμένο ύπνο της. Αυτή όμως η έκρηξη δεν μεταφέρει κάτι μέσα της ελπιδοφόρο, αλλά κάτι νοσηρό.

Ένας τρίτος παράγοντας είναι η συνεχής απώλεια της ικανότητας να Ορίζει το σύνολο της κοινωνίας τις μεταβολές που διαμορφώνονται εντός της. Παρατηρούμε, ότι συνεχώς αυτή η ικανότητα της κοινωνίας χάνεται. Αντιθέτως οι μεταβολές που υπόκειται, έρχονται συνεχώς σαν μια επιβεβλημένη πραγματικότητα -με τις συνοδευόμενες τις περισσότερες φορές ψευδείς δικαιολογήσεις τους- από μια ελίτ που χρησιμοποιεί την κοινωνία ως ιδιοκτησία της. Το σύνολο της κοινωνίας δεν συμμετάσχει στις αποφάσεις διαμόρφωσης της, αλλά συνήθως ανέχεται παθητικά τις επιπτώσεις τους. Εθισμένοι όλοι σε μια τέτοια ανισότιμη συμπεριφορά ακούν στωικά και υπομένουν τις αποφάσεις μια τάξης αρχόντων που εδώ και πολύ καιρό έχουν χάσει κάθε μέτρο. Η απόσταση ανάμεσα σε εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους συνεχώς διευρύνεται, αφήνοντας μια ενδιάμεση νεκρή περιοχή που δεν μπορεί να την γεμίσει ούτε η ανύπαρκτη δικαιοσύνη, απαραίτητη συνισταμένη μιας πολιτείας που διέπεται από κάποιες αρχές αλλά ούτε και οι ίδιοι οι πολίτες της που παρακολουθούν ότι άσχημο συμβαίνει σαν σε κινηματογραφική ταινία.

Τριγυρνώντας στους δρόμους, μιλώντας με φίλους και γνωστούς, σερφάροντας στα μέσα, δουλεύοντας, δεν είναι καθόλου δύσκολο να διαπιστώσεις ένα πράγμα, υπάρχει μεγάλη Έλλειψη Ικανοποίησης. Μια ύπουλη δυσαρέσκεια έρπει μέσα στη κοινωνία. Ενώ οι δραστηριότητες φαίνεται να αγκαλιάζουν όλες και όλους, η ευχαρίστηση διαρκώς μειώνεται, σαν όλες αυτές οι δραστηριότητες να μην προσφέρουν τίποτα σε όσους τις εξασκούν, αντιθέτως να τους αφήνουν τελικά άδειους. Οι δραστηριότητες αυτές, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, γίνονται μάλλον μηχανικά και με σκοπό ένα φτηνό κέρδος. Δεν τους προσδίδει κανένα νόημα. Η προοπτική της κατανάλωσης είναι τόσο λίγη και η ικανοποίηση που μπορεί να προσφέρει τόσο πρόσκαιρη, που δεν ακουμπά την ικανοποίηση, μάλλον την απομακρύνει. Ο άνθρωπος έχει ανάγκη από βαθύτερα βιώματα για να μπορέσει να ικανοποιηθεί. Βιώματα, που μια σκοτεινή εποχή δεν έχει καμιά διάθεση να προσφέρει στους ανθρώπους της.

Ας υποθέσουμε τώρα, ότι βλέπω την εποχή μου σκοτεινή, γιατί δεν είμαι τίποτα περισσότερο από ένας άνθρωπος απαισιόδοξος και όχι εκ φύσεως αισιόδοξος και όπως λέει και η φωνή δεν δικαιούμαι να ομιλώ και δεν είμαι αντικειμενικός για να κρίνω. Σίγουρα δεν είμαι ο πιο αισιόδοξος των ανθρώπων, το παραδέχομαι, όμως δε προτίθεμαι να υπάρχω και ως ένας αισιόδοξος που ονειροβατεί ότι ζει σε μια εποχή που ζωογονεί τους ανθρώπους. Γιατί δεν !!

Όμως ξέρω ότι οι σκοτεινές εποχές κάποτε τελειώνουν και έρχονται κάποιες άλλες που θα είναι πιο φωτεινές και οι κοινωνίες και οι άνθρωποι τους θα είναι πιο ικανοποιημένες έστω για λίγο. Αυτό μου δίνει το κουράγιο να υπομείνω την εποχή μου και να προσπαθώ να την κάνω καλύτερη όσο μπορώ με τις δυνατότητες μου, ακόμα και όταν την κρίνω αυστηρά, δίχως να σταματάω να την σέβομαι και να την αγαπάω !!

Σε αυτή μέσα ζω άλλωστε και ένα μέρος από την σκοτεινιά της είναι και δικό μου κομμάτι ευθύνης.