Το Αναπάντεχο μέσα στη Ζωή.

 

Ενώ όλα κυλούσαν ομαλά, σε μια αδιατάρακτη τάξη ...υπολογισμένα ...όπως τα είχε ρυθμίσει ή έτσι όπως νόμιζε ότι τα είχε ρυθμίσει … ξαφνικά κάτι συνέβη, που τα ανέτρεψε, μερικά ή συνολικά και η ευλογημένη ρουτίνα και ησυχία πήγαν περίπατο.

Όταν το Αναπάντεχο εισβάλλει μέσα στη ζωή των ατόμων, όλες οι ιδιωτικές “κατασκευές” φαίνεται να καταρρέουν μέσα σε μια στιγμούλα. Αλλά δεν είναι μόνο οι ιδιώτες που δεν μπορούν να ξεφύγουν από το Αναπάντεχο. Μεγάλα ή μικρά κράτη, κόμματα, ολόκληρες κοινωνίες έχουν νοιώσει στο πετσί τους αυτή την πολύκροτη πνοή της ανατροπής.

Μετά αρχίζουν οι αναλύσεις,οι δικαιολογίες, οι πιθανές εξηγήσεις, γιατί συνέβη ,πως συνέβη,ποιος έφταιγε για αυτό που συνέβη. Όταν το Αναπάντεχο εισβάλλει στις ζωές μας, ζητάμε να υπάρξει εξήγηση, για να δικαιολογήσει με κάποιο τρόπο την παρουσία του. Κακοτυχία, η κακιά μοίρα, τα λάθη μας, η κακία των ανθρώπων ; Όλο το οπλοστάσιο της διανοητικής ευφυίας επιστρατεύεται με σκοπό να εξηγήσει αυτό που στο τέλος μάλλον δεν θα εξηγηθεί ποτέ επαρκώς και ικανοποιητικά. Στη συνέχεια όλοι απλά θα προσπαθήσουμε να περιορίσουμε τις επιπτώσεις του, γιατί οι συνέπειες του του είναι πολύ πιο επιτακτικές και απαιτούν μια διαφορετική συμπεριφορά.

Το Αναπάντεχο είναι πολύ εφευρετικό με τον τρόπο που κάθε φορά παρουσιάζεται. Ένας θάνατος, μια κακιά αρρώστια, ένα ατύχημα, μια οικονομική καταστροφή, ένας πόλεμος,μια φυσική καταστροφή, ένας κατεστραμμένος έρωτας,το τούβλο που έπεσε στο κεφάλι του ένδοξου στρατηλάτη, ένα λάθος υπολογισμού που έφερε μια σειρά καταστροφών. Πίσω από όλα κρύβεται το Αναπάντεχο που ξαφνικά θα εισβάλλει μέσα στη ζωή μας από το πουθενά, αφήνοντας ανεξίτηλα το σημάδι του.

Όμως το Αναπάντεχο δεν έχει μόνο αρνητικές εκδηλώσεις. Έχει και θετικές . Μπορεί κάποιος να κερδίσει ένα μεγάλο ποσό στο λαχείο, να συναντήσει το έρωτα της ζωής του, να γλυτώσει από ένα τραγικό ατύχημα. Η μαγεία του Αναπάντεχου καλύπτει όλο το φάσμα μιας ζωής, που μοιάζει να κινείται συνήθως μέσα σε μια τάξη, αλλά είναι ανοικτή σε μια ξαφνική διαφοροποίηση.

Η κοινωνική διαπαιδαγώγηση μας μπορεί να ανεχτεί τις μεταβολές μόνο όταν έχουν θετικό πρόσημο. Τις αρνητικές όχι. Αυτές δεν είναι ανεκτές. Δεν έχουμε εκπαιδευτεί για αυτές δυστυχώς. Γιατί νομίζουμε ότι η ζωή πρέπει και μπορεί να είναι μόνο ευχάριστη. Σαν να έχουμε έρθει εδώ για να έχουμε μια απρόσκοπτη πορεία επιτυχιών. Όλα γύρω μας μάλλον δηλώνουν ότι δεν είναι έτσι, αλλά εμείς πεισματικά για αυτό πιστεύουμε ότι είμαστε πλασμένοι. Για την επιτυχία στις επιδιώξεις μας. Ίσως για αυτό η λέξη “πρόοδος” έχει στη τωρινή εποχή τόσο μεγάλη εκτίμηση από τους ανθρώπους. Κανείς δεν θέλει να πάει ενάντια στη “πρόοδο”. Είναι το καλότυχο φετίχ μας. Η λέξη που στέκεται με αξιώσεις απέναντι στο Αναπάντεχο και επιδιώκει να περιορίσει την ξαφνική εμφάνιση του. Αν μπορούσε να το εξαφανίσει εντελώς θα ήταν πολύ ευχαριστημένη, εγκαθιδρύοντας μια “προοδευτική” μονοτονία.

Όπως και νάχει δεν θα ασχοληθούμε τώρα με τη “πρόοδο”, ασχολούνται άλλοι με αυτή. Το ζήτημα μας είναι το Αναπάντεχο, τουλάχιστον το δικό μας ζήτημα, κυρίως στις αρνητικές του όψεις και στο πως το αφομοιώνουμε μέσα στη ζωή μας.

Αυτό γίνεται ως επί το πλείστον τραυματικά. Κάτι έξω από την θέληση μας εισβάλλει με τρόπο άγαρμπο και δικαιωματικό μέσα στη ζωή μας αναστατώνοντας την. Δεν ξέρουμε από που προέρχεται, ούτε το γιατί,ούτε αν έχει δικαίωμα για κάτι τέτοιο. Αυτό που καταλαβαίνουμε είναι μόνο το αποτέλεσμα στη ζωή μας. Η έκπληξη και ο φόβος είναι η φυσιολογική πρώτη αντίδραση. Ένα μέτριο ή μεγάλο σοκ από την εκάστοτε φύση της δράσης του Αναπάντεχου. Πόσο μεγάλο είναι το πλήγμα,πόσο καθοριστικό. Αν η δράση του είναι θετική μια μεγάλη χαρά, που όμως συνήθως την εκλαμβάνουμε σαν ατομική δικαίωση των προσπαθειών μας. Ανταμείφθηκαν οι κόποι μας. Όταν οι επιπτώσεις όμως είναι αρνητικές, τότε δεν φταίμε εμείς τότε η δική μας υπαιτιότητα δεν υπάρχει. Κάτι εκεί έξω μας επιβουλεύεται και θέλει να μας ανακατέψει την ζωή. Η κακιά μας τύχη ίσως.

Μάλλον ούτε το ένα συμβαίνει, ούτε το άλλο. Ούτε ανταμείβονται οι κόποι μας, ούτε μια ξένη δύναμη μας επιβουλεύεται. Το Αναπάντεχο σίγουρα κινείται σε ένα αόρατο χώρο, με δικούς του κανόνες, οι οποίοι είναι άγνωστοι στη δική μας κατανόηση. Μια στιγμιαία δύναμη ανατροπής, που κατοικεί στη αθέατη πλευρά της ζωής, που έρχεται να επιβεβαιώσει, ότι αυτό που ο άνθρωπος νομίζει ότι μπορεί να ελέγξει μέσα από ορθολογιστικές διαδικασίες, δηλαδή την ίδια την ζωή και στις οποίες έχει προσδώσει μια παντοδυναμία, δεν υφίστανται.

Η ορθολογιστική αντιμετώπιση της ζωής είναι σαφώς αναγκαία, σαν ένας μπούσουλας ενδεικτικός, αλλά από την στιγμή που ανακηρύσσει τον εαυτό της σαν καθολικό νόμο, το Αναπάντεχο έρχεται απλώς να την διαψεύσει και να την τοποθετήσει στο επίπεδο που της αρμόζει. Το Αναπάντεχο μπορεί πιθανώς να ιδωθεί σαν μια ουδέτερη δύναμη, που ανεξάρτητα τα αποτελέσματα που επιφέρει θετικά ή αρνητικά, δεν έχει προθέσεις ούτε προσωπικές αλλά ούτε κοινωνικές. Υπάρχει απλώς σαν μια δύναμη που δρα υπερ -κόσμια.

Να του αποδώσουμε λοιπόν μια μεταφυσική καταγωγή; Όπως και αν το δούμε, θα πέσουμε σε εικασίες, που επί της ουσίας δεν έχουν κάποιο πραγματικό νόημα. Ίσως το πιο λογικό θα ήταν να αποδεχτούμε το Αναπάντεχο δίχως να προσπαθούμε να το εξηγήσουμε. Όμως παράλληλα θα πρέπει να ελέγξουμε τις άμεσες αντιδράσεις που αυτό μας προκαλεί. Τον φόβο και την ακραία έκπληξη και οι οποίες φαίνεται να έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στη συμπεριφορά μας. Είναι αυτές οι αντιδράσεις που μας οδηγούν στη συνέχεια να προσπαθούμε να επιτύχουμε ένα πιο γενικευμένο έλεγχο στη ζωή μας . Και αν αυτός ο έλεγχος έχει κάποιο όφελος μέσα στη ατομική ζωή, στη κοινωνική έχει πολύ αρνητικά αποτελέσματα.

Όταν ο χρόνος κυλά από τις στιγμές που το Αναπάντεχο εισβάλλει στις ζωές μας, υπάρχουν φορές που παρατηρούμε ότι αυτό που τότε εμφανίστηκε σαν αρνητική επίπτωση μπορεί να έχει πολύ θετικό αποτύπωμα στη συνέχεια και το αντίστροφο. Δεν ισχυρίζομαι ότι συμβαίνει πάντοτε έτσι, όμως υπάρχουν φορές που ισχύει.

Ίσως το Αναπάντεχο λοιπόν έρχεται να αποκαταστήσει μια ευεργετική αναδιαμόρφωση που εμείς είναι αδύνατον να επιβάλουμε στη ζωή μας. Κάπως σαν να μας ανατοποθετεί από εκεί που έχουμε ξεστρατίσει !