Στο καθένα έχει δοθεί η ικανότητα να κρίνει τον κόσμο που τον περιβάλλει, όμως θα ήταν συνετό αυτό να γίνεται, με την προϋπόθεση, ότι συγχρόνως να εξασκεί την ίδια ικανότητα και ως προς τον εαυτόν του, να μπορεί δηλαδή να κρίνει τον εαυτόν του και την στάση του μέσα στο κόσμο με την ίδια αυστηρότητα που κρίνει και το κόσμο γύρω του. Μια στοιχειώδης αντικειμενικότητα σε αυτή την αμφίδρομη κρίση, εντέλει θα ήταν προς όφελος και του ιδίου, αλλά και του κόσμου μέσα στο οποίο ζει. Αντιθέτως, όταν αυτή η κριτική διαδικασία στρέφεται αποκλειστικά προς τα έξω συναντά πολύ γρήγορα την εμπάθεια και γίνεται σύντροφός της, χάνοντας την ποιότητα της και κυρίως δεν μπορεί να πείσει κανένα. Όταν στρέφεται αποκλειστικά εσωτερικά, κινδυνεύει να αποκτήσει μια μαζοχιστική διάθεση αυτο-μαστίγωσης, είτε συμπεριφορές μεγαλομανίας. Η σχέση κοινωνίας- ατόμου είναι άρρηκτα δεμένη, τουλάχιστον για εκείνους που επιλέγουν να συνεχίζουν να ζουν εντός κόσμου. Για όσους αυτή η συνθήκη έχει “σπάσει” είτε λόγω επιλογής, είτε λόγω συνθηκών τα πράγματα διαφοροποιούνται. Όμως δεν είναι αυτοί το θέμα του ενδιαφέροντος μας, τουλάχιστον επί του παρόντος.
Είναι κοινός τόπος, ότι ο κόσμος που ζούμε, πάσχει από πολλά προβλήματα. Είναι αρκετά εύκολο να τα αναφέρουμε και είναι σίγουρο, ότι συνεχώς θα ανακαλύπτουμε ότι η λίστα μας θα παραμένει ανοιχτή και ανολοκλήρωτη . Οι κοινωνίες μας, έχουν την τάση να πολλαπλασιάζουν τα θέματα που τις αρρωσταίνουν με καταπληκτική ταχύτητα και ευκολία. Συνεχώς εφευρίσκουν νέα, όταν δεν μπορούν να λύσουν τα παλαιότερα και επειδή και αυτά με την σειρά τους κάποτε παλιώνουν, εμφανίζονται πάλι καινούργια. Αν είμαστε άνθρωποι με μια στοιχειώδη αίσθηση χιούμορ, πιθανόν να αντιλαμβανόμαστε ότι αυτή η διαδικασία πολλαπλασιασμού των προβλημάτων στερείται βάθους και θα μπορούσαμε να γελάμε με την αφέλεια μας . Ίσως μάλιστα να μπορούσαμε να λύσουμε ταχύτατα κάποια εξ αυτών . Όμως ούτε χιούμορ διαθέτουμε , αλλά ούτε και διάθεση, επειδή το να ζούμε με άλυτα προβλήματα εντέλει μας αρέσει, μας προσδίδει μια επιπλέον θεατρική τραγικότητα, σε μια ήδη τραγική ζωή. Είναι βέβαια φυσιολογικό να αντιλαμβανόμαστε έτσι τον εξωτερικό μας κόσμο, σαν μια τεράστια συσσώρευση άλυτων προβλημάτων , αφού και ο εσωτερικός μας κόσμος ακολουθεί μια ανάλογη πορεία. Στο βαθμό βέβαια που αναγνωρίζουμε, ότι υπάρχει κάποιος εσωτερικός κόσμος- αλήθεια υπάρχει τέτοιο πράγμα ;- και δεν έχουμε απορροφηθεί πλήρως από τον προβληματικό εξωτερικό μας κόσμο. Έτσι, μας φαίνεται πολύ λογικό να στρέφουμε αποκλειστικά τα όπλα της κριτικής μας κυρίως σε αυτό που συμβαίνει έξω από μας, αφήνοντας σε “παρθένα” κατάσταση αυτό που συμβαίνει μέσα μας.
Στη πραγματικότητα λοιπόν η κριτική μας εσωτερικά χάνει σταδιακά το νόημα της και εμείς χάνουμε μαζί της τον τρόπο να μπορούμε να δούμε με καθαρότητα του ποιοι είμαστε πραγματικά. Αυτό φαίνεται πιο καθαρά όταν βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση με κάποιο-α απέναντι από μας . Αυτόματα αδυνατούμε να κριθούμε, αλλά μπορούμε μόνο να κρίνουμε . Όλοι οι μηχανισμοί μας επιστρατεύονται για να πάρουμε όλο το δίκιο με το μέρος μας. Για αυτό οι συγκρούσεις μας σπανίως οδηγούνται σε λύση, αλλά γενικεύονται, καταλαμβάνοντας ένα χώρο δυσανάλογο της αιτίας για την οποία έχουν προκληθεί. Δεν έχει σημασία μέσα στη πραγματικότητα μας αν μια αντιπαράθεση θα μπορούσε να επιλυθεί, αποδίδοντας την στοιχειώδη αναγνώριση στη άλλη πλευρά, είτε ζητώντας μια απλή συγγνώμη, είτε και ακόμα υποχωρώντας με μια διάθεση μεγαθυμίας. Πρέπει να νικήσουμε ακόμα και αν το πρόβλημα είναι ευτελές, είτε είναι μια γνώμη διαφορετική που ζητά να υπάρξει. Αυτό που τελικά επιδιώκουμε είναι η δίχως ειλικρίνεια δικαίωση μας. Όλοι έχουμε ζήσει τέτοιες καταστάσεις στη ζωή μας και πολύ λίγες φορές μας έχουν συνετίσει στο να δούμε τα πράγματα κάπως διαφορετικά. Δεν είναι περίεργο λοιπόν ότι πυροδοτούμε μικρούς ή μεγάλους πολέμους διαρκώς, που δεν υπάρχει περίπτωση να καταλήξουν σε αίσιο τέλος, αλλά ούτε σε κάποια προοπτική που να διορθώνει συντελεστικά την συμπεριφορά μας. Κατορθώνουμε έτσι να περνάμε άνοες από τις καταστάσεις, δίχως συνείδηση και μνήμη της φθοράς που προκαλούμε.
Ο κόσμος δεν μπορεί να μεταμορφωθεί, ενώ εμείς παραμένουμε αναλλοίωτοι και άκριτα συμπαγείς στο πως είμαστε. Γιατί στο τέλος -τέλος εμείς είμαστε ο κόσμος, εμείς διαμορφώνουμε τις κοινωνίες και αυτές οι κοινωνίες είναι απλά ο καθρέφτης του ποιοι είμαστε. Αν οι κοινωνίες μας πάσχουν από ασχήμια λόγω ελλιπούς συνείδησης, είναι γιατί εμείς οι ίδιοι είμαστε απλά άσχημοι μέσα στη συνείδηση μας . Το κακό δεν βρίσκεται με ένα τρόπο μαγικό έξω από μας, είναι μέσα μας και αυτό αντανακλούμε.
Αν με κάποιο τρόπο αυτό ισχύει, τότε η πρωταρχική εργασία οφείλει να να γίνει κυρίως μέσα μας και στις όψεις εκείνες που το καλλιεργούν και που το αφήνουν αλώβητο . Στις πλευρές εκείνες που δίνουμε τροφή και αποκτούν υπόσταση σιγά-σιγά μέσα στα σκοτάδια της ύπαρξης μας. Ίσως με αυτό τον τρόπο δεν θα δούμε ριζικές μεταβολές στις κοινωνίες που ζούμε άμεσα, αλλά θα δούμε μεταβολές στους ίδιους μας τους εαυτούς, που θα μας κάνουν να αντιληφθούμε ότι η ζωή μπορεί να έχει άλλες όψεις πιο ιαματικές, λιγότερο σκοτεινές και εντέλει λιγότερο προβληματικές. Όπως και νάχει η κριτική μας στο έξω κόσμο δεν θα πάψει να υφίσταται, αλλά θα είναι περισσότερο ισορροπημένη και θα κινείται από τον πλούτο της καρδιάς μας . Θα αναζητά την λύση και όχι την συνεχή ανακύκλωση των αιώνιων άλυτων προβλημάτων, που συντηρούν τον διχασμό και την ατέρμονη διαίρεση . Ένας διχασμένος άνθρωπος, ένας άνθρωπος που δεν μπορεί να βρει την ίδια του την ειρήνη, που δεν φροντίζει να μάθει ποιος είναι, είναι σίγουρο ότι δεν μπορεί να αποκαταστήσει ενότητα στο κοινωνικό του περιβάλλον Θα διαιωνίζει τη εσωτερική του αταξία, το εσωτερικό του διχασμό, την προσωπική του άγνοια.
Ο κόσμος που παραλάβαμε δεν είναι όμορφος. Έχει αποκτήσει δομές και θεσμούς που έχουν σαπίσει από την άχαρη ανάγκη του ανθρώπου να κυριαρχεί και να υποδουλώνει το κάθε τι και τον συνάνθρωπο του. Είναι ο κόσμος της διαρκούς επιθυμίας, δεν είναι κόσμος της γνώσης. Έχουμε κάθε δίκιο να του ασκήσουμε την κριτική μας, έχουμε κάθε δίκιο να μας φαίνεται ελαττωματικός. Οι άνθρωποι που τον δημιούργησαν δεν ήταν καλύτεροι, ούτε χειρότεροι από μας. Εμείς είμαστε εκεί πάντα, που το κάναμε αυτό. Εμείς είμαστε και τώρα. Είναι πολύ πιθανόν να είδαν τις καλές προθέσεις τους να ακυρώνονται, τα όνειρα τους να χάνονται . Είναι πιθανό να λυπήθηκαν πολύ για αυτή την κατάληξη, ίσως και αυτοί να κριτίκαραν ανελέητα εκείνο που τους παραδόθηκε και να είχαν την πρόθεση να παραδώσουν κάτι διαφορετικό. Δεν το έκαναν επιτυχημένα. Όμως αυτό μπορούσαν αυτό έκαναν. Αυτοί κάποια στιγμή αναχώρησαν με την ελπίδα ότι οι συνεχιστές τους θα μπορούσαν να κάνουν κάτι καλύτερο. Το καλύτερο δεν είναι φυσικά να παραδώσουμε αυτό που πήραμε στη ίδια κατάσταση, ούτε και τους εαυτούς μας ίδιους και χειρότερους.
Το στοίχημα παραμένει εκεί, πάνω στο καμβά της ανθρώπινης ύπαρξης: να γίνουμε όσο μπορούμε καλύτεροι σαν άνθρωποι και να παραδώσουμε ένα καλύτερο κόσμο. Αυτή η εργασία δεν τελειώνει ποτέ και δεν είναι μισθωτή. Είναι έργο μεταμόρφωσης του ίδιου του ανθρώπου και κατά συνέπεια της κοινωνίας μέσα στη οποία ζει .Η θετική πορεία αυτού του έργου ορίζει την ευτυχία του ανθρώπου ή αρνητική την καταστροφή του !!!
.jpg)