Ασκήσεις ψυχραιμίας.

 

Για πάρα πολύ καιρό, οι άνθρωποι του πλανήτη κοιτούσαν με περιέργεια το σκοτάδι να πλανιέται τριγύρω τους. Ανησυχούσαν, αλλά όχι επαρκώς και όχι με δραστικό τρόπο. Απλώς κοιτούσαν σαν κάτι να περίμεναν. Δεν ήξεραν τι θα έβγαινε μέσα από το σκοτάδι. Εύπιστοι όπως ήταν, σκεφτόταν, ότι ίσως και να ανησυχούσαν αδικαιολόγητα. Κάποιες Κασσάνδρες, ύψωναν την φωνή τους και προειδοποιούσαν ότι κάτι κακό έρχεται, όμως ποιος ακούει τις Κασσάνδρες; Κανείς δεν ακούει εκείνους που φέρνουν κακές προβλέψεις και με αυτό τον τρόπο χαλάνε την ησυχία της κοινωνίας, ακόμα και όταν αυτή η ησυχία είναι εξόφθαλμα εύθραυστη. 

Στα λαϊκά στρώματα, που συνήθως υποδέχονται με άσχημο τρόπο, είναι αλήθεια, όλες τις δονήσεις της υπόλοιπης κοινωνίας, η ανησυχία αποκτά νευρωτικές διαστάσεις χωρίς ποτέ να μετουσιώνεται σε μια συνείδηση. Όταν έχεις εκπαιδευτεί για πολύ καιρό να είσαι δούλος, με τον τίτλο του ελεύθερου πολίτη, καταλήγεις να μπερδεύεσαι με τους τίτλους και με την πραγματική σου κατάσταση. Έτσι ακουμπάς για ανακούφιση στη νεύρωση και σε μια ατέρμονη μελαγχολία. Τα πιο προνομιούχα στρώματα της κοινωνίας δεν έχουν χρόνο για να ασχοληθούν με το τι συμβαίνει, γιατί απασχολούνται κυρίως με το κυνήγι του χρήματος, που είναι το κυρίαρχο πάθος του πλανήτη. Ακόμα πιο ψηλά στη ελίτ αυτού του κόσμου, η συνδιαλλαγή με το σκοτάδι έχει γίνει καθημερινή απολαυστική ενασχόληση. Δικαιολογημένα βέβαια, διότι οι πρίγκιπες και οι βασιλιάδες αυτού του κόσμου, ανέκαθεν, το μόνο τους ενδιαφέρον είναι τα εκλεπτυσμένα παιχνίδια της δύναμης, που είναι τα μόνα που τους κρατάνε ζωντανούς και σε διαρκές ενδιαφέρον. Αυτά τα παιχνίδια βρίσκουν τον κατάλληλο χώρο τους μέσα στο σκοτάδι, που εκ φύσεως ευνοεί τα μυστικά, τις ίντριγκες, τις δολοπλοκίες, την συνεχή παραμόρφωση της πραγματικότητας. Είναι ο δικός τους κόσμος, αποκλεισμένος ερμητικά από την υπόλοιπη κοινωνία. Κάποια στιγμή το αποτέλεσμα αυτών των εκλεπτυσμένων παιχνιδιών υλοποιείται μέσα στη κοινωνία. Δυστυχώς, πάντα όχι με τον καλύτερο τρόπο.

Η αποκρυπτογράφηση των σχεδίων της ελίτ, που είναι αποτέλεσμα της έκβασης  που κάθε φορά παίρνουν τα παιχνίδια της, ούτε εύκολη είναι, αλλά  πάντοτε έρχεται με μια εκ των υστέρων διαπίστωση από τον υπόλοιπο κόσμο. Εκδηλώνεται πάντοτε ως τετελεσμένο αποτέλεσμα, που τις συνέπειες του καλείται να τις πληρώσει με ακριβό κόστος η υπόλοιπη κοινωνία και κάθε φορά με πιο επώδυνο τρόπο. Η εξουσία πάντοτε  βρίσκεται δύο βήματα μπροστά, ενώ  η κοινωνία προσπαθεί να αφομοιώσει αυτό που έγινε δύο βήματα πίσω. Οι οικονομικές κρίσεις, που βλάπτουν κυρίως τα εισοδήματα των φτωχών και τους ανανεώνουν την ανασφάλεια και το άγχος σε υπολογισμένες  δόσεις, είναι μια ήπια μορφή αυτής της άτυπης διαδικασίας. Οι ξαφνικοί πόλεμοι σε διάφορες περιοχές του πλανήτη, που παράλληλα δημιουργούν και οικονομικές κρίσεις, ανεβάζουν σε υψηλά επίπεδα την ανησυχία . Δεν γνωρίζουμε τι πραγματικά τους προκάλεσε, ούτε το ποιος τους προκάλεσε, ούτε την έκβαση τους. Αυτό που όμως γνωρίζουμε πολύ καλά είναι την προπαγάνδα που τους συνοδεύει, το αφήγημα που τους ερμηνεύει, τους νεκρούς τους και τους πρόσφυγες, που περνούν μπροστά από τα μάτια μας, με την μορφή εικόνων που μεταδίδουν οι τηλεοράσεις. Αυτό που μας μένει, είναι να ακούμε το θλιβερό τραγούδι του θανάτου και τις ανοησίες αυτών που τον πρακτορεύουν.

Προσφάτως,  επειδή τα προηγούμενα δεν ήταν αρκετά για να μας ταράξουν, μια αμφιλεγόμενη πανδημία έπαιξε ένα πιο δραστικό ρόλο στο να πληγούν πιο άμεσα οι πενιχρές ελευθερίες που έχουμε μέσα στο “εργοτάξιο” της κοινωνίας. Ανακαλύψαμε, ότι η κυριότητα που θεωρούσαμε ότι έχουμε, ως δεδομένη στο ίδιο μας το σώμα, δεν είναι δεδομένη και μπορεί αναιρεθεί ανάλογα με τις περιστάσεις, που αποφασίζουν άλλοι για μας. Ανακαλύψαμε ότι μπορεί εύκολα να μας απαγορευτεί να βγαίνουμε από τα σπίτια μας, να ελέγχεται αυτό που δημοσιεύουμε, ότι πρέπον είναι να ακούμε τις γνώμες των ειδικών  ακόμα και όταν αυτές αντιφάσκουν απροκάλυπτα μεταξύ τους.

Το περίεργο είναι, ότι λογικά, ενώ όλα αυτά θα έπρεπε να μας ενώνουν και να μας κάνουν να σκεφτόμαστε, ότι πραγματικά είμαστε σε αρκετά δύσκολη θέση, ότι δεχόμαστε μια πιο εκλεπτυσμένη και ριζική επίθεση, τελικώς μας διαχωρίζουν. Κάτι σαν μικροί εμφύλιοι πόλεμοι αναπτύσσονται στους κόλπους της κοινωνίας, που καθιστούν εχθρό την απέναντι γνώμη, λες και αυτή η γνώμη είναι η αιτία για τα δεινά που προκύπτουν. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ο πραγματικός υπαίτιος να παραμένει αλώβητος και ανενόχλητος στο να συνεχίσει το επικίνδυνο έργο που επιτελεί.

Αυτή η απομάκρυνση συνεχώς από το κέντρο του πραγματικού προβλήματος δίνει την δυνατότητα στο καθένα να πελαγοδρομεί και εντέλει να απομονώνεται, διότι ούτε βελτίωση βλέπει στα υπάρχοντα προβλήματα του, αλλά ούτε πια μπορεί να αναγνωρίσει εκείνο που τον βλάπτει αντικειμενικά. Είναι μια σύγχυση δίχως τέλος, που έχει σαν κύριο αποδέκτη τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και την σαφή έλλειψη επικοινωνίας. Η απομόνωση αυτή μας οδηγεί στη διαπίστωση, ότι είμαστε εντελώς αδύναμοι να διαφοροποιήσουμε την κατάσταση μας. Μας αγκυλώνει στη άποψη μας ως το τελευταίο καταφύγιο που θα μας δικαιώσει. Ενώ δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε στο γενικό καταλήγουμε να μην μπορούμε να συμφωνήσουμε και στα επιμέρους. Επειδή μάλιστα οι οποιεσδήποτε αντιπαραθέσεις προσλαμβάνουν μια δυσανάλογη έκταση, συμπαρασύρουν και το επίπεδο του διαλόγου και της λογικής, τα οποία ούτως ή άλλως κατρακυλάνε εδώ και δεκαετίες στη άβυσσο.

Πολλοί διερωτώνται αν όλες αυτές οι κακουχίες, αν και η λέξη κακουχία δεν αποδίδει ακριβώς την πραγματικότητα, στις οποίες μας υποβάλλουν και υποβάλλουμε και εμείς τους εαυτούς μας, θα μπορούσαμε να τις αποφύγουμε. Άλλοι πάλι σκέφτονται μήπως πληρώνουμε κάποιο αμάρτημα που δεν έχουμε καταλάβει. Κάποιο τρίτοι πιστεύουν, ότι στη τωρινή εποχή περάσαμε πολύ όμορφα και τώρα ήλθε η σειρά μας να βιώσουμε τα δυσάρεστα που πέρασαν άλλες εποχές. Κάποιοι τελευταίοι ψάχνουν συνεχώς σε κάποιον να “ρίξουν” την ευθύνη, ανεξέλεγκτα. Κάπου ψηλότερα η ελίτ αυτού του κόσμου, μπορεί ακόμα να χαμογελά, ξέροντας, ότι τίποτα ακόμα δεν μπορεί να την απειλήσει. Αιώνες έργου της εξουσίας έχουν αποφέρει τους καρπούς τους. Διότι η κοινωνία που προ πολλού έχει παραχωρήσει το δικαίωμα να διευθύνει τη ζωή της, αφήνοντας αυτό έργο στα χέρια μιας μειοψηφίας, ούτε ξέρει αλλά ούτε μπορεί να το ανακαλύψει ξαφνικά. Όταν ψάχνει για τα “όπλα” της, αυτά τα όπλα είναι πια στα χέρια των διαχειριστών της, που τα χρησιμοποιούν για το δικό τους συμφέρον.

Το πέρασμα μας από αυτό το κόσμο είναι σύντομο. Ώσπου να καταλάβουμε τι γίνεται, πως πρέπει να κινηθούμε, αν πρέπει να κινηθούμε, αν έχουμε επιλέξει σωστά ή λάθος, βλέπουμε την πόρτα της εξόδου. Κανονικά θα έπρεπε να επιδιώκουμε την ζωή,  όλο και περισσότερη ζωή και όχι να ζούμε με τον κίνδυνο να κρέμεται κάθε μέρα πάνω από τα κεφάλια μας, πνιγμένοι στα χρέη, εραστές του πόνου, υπόδουλοι στα χέρια μιας αχρείας εξουσίας. Ακόμα και όλα αυτά θα μπορούσαν να ήταν ανεκτά, αν μέσα σε όλα αυτά υπήρχε η προοπτική ενός καλύτερου μέλλοντος. Τι καλύτερο μέλλον όμως μπορεί να υπάρξει μέσα στη καταβύθιση στο σκοτάδι; Τι ελπίδα  μπορεί να δημιουργήσει μια πορεία στη μιζέρια; Ένα τέτοιο μέλλον μπορεί μόνο να φαντάζονται με ευχαρίστηση, όσοι το όραμα των διαχειριστών της ζωής μας, έχουν την ψευδαίσθηση, ότι είναι και δικό τους όραμα. Οι υπόλοιποι διαπιστώνουν, ότι ολοένα χάνουν και τα τελευταία υπολείμματα μιας ελευθερίας, που φαίνεται να στερεύει. Η ζωή ως άλγος.

Όσο δεν πέφτει ο ουρανός στο κεφάλι μας, μπορούμε να ελπίζουμε για το φως της συνείδησης.

Ταλαντώσεις στο κενό.

 

Όσοι είχαν απωθήσει την πιθανότητα ενός πολέμου μέσα στο δυτικό κόσμο, μάλλον εξεπλάγησαν όταν είδαν τον ρωσικό στρατό να εισβάλλει στο ουκρανικό έδαφος. Όσοι ξέχασαν την Κύπρο και την Γιουγκοσλαβία, μάλλον είχαν μια εσφαλμένη αντίληψη του ποιες περιοχές ανήκουν γεωγραφικά στο δυτικό κόσμο. Όσοι πάλι έβλεπαν μια σειρά από χώρες σε άλλες γεωγραφικές περιοχές να διαλύονται από τους “ευγενείς υπερασπιστές της Δημοκρατίας και του καλού”, να κλαίνε για την ατυχία τους, μάλλον είχαν ταυτιστεί είτε με τις σταυροφορίες αυτές, είτε δεν έδιναν δεκάρα για το τι συνέβαινε, αφού ήταν πολύ μακριά από αυτούς. Εντέλει οι περισσότεροι, ως συνήθως, έπεσαν από τα σύννεφα στα οποία συνήθως κατοικούν το περισσότερο διάστημα. Στο πραγματικό κόσμο, ακόμα και εκείνοι που δεν ασχολούνται γενικώς με τα κοινά, αντιλαμβάνονται ότι κανείς δεν κατεβάζει 150000 στρατό στα σύνορα μιας χώρας για να κάνει πασαρέλα.

Γενικά, το παρελθόν μας, το παρόν και πιθανόν και το μέλλον μας, ευφραίνεται από το γλυκό πιοτό της αμνησίας. Δεν πρέπει αυτό να μας προκαλεί έκπληξη, μια που οι εικόνες προκαλούν έντονες οπτικές συγκινήσεις, που ξεθωριάζουν το ίδιο εύκολα αφού γρήγορα θα τις αντικαταστήσουν καινούργιες εικόνες επίσης εντυπωσιακές . Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις δακρύβρεχτες λέξεις, που έρχονται να δώσουν μια σύντομη υπόσταση στις εικόνες, που γεννά η φρίκη της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Ζούμε στη επικράτεια ενός μεγάλου ψέματος, που γεννά συνεχώς επιμέρους ψέματα και κατορθώνει να διαβρώνει την μνήμη και την στοιχειώδη επίγνωση του πλαισίου μέσα στο οποίο ζούμε. Μέσα στο μεγάλο ψέμα, όλα εξορίζονται με χαρακτηριστική ευκολία, ακόμα και ο θάνατος, στο περιβάλλον μια ατελείωτης ασυνειδησίας, που διατηρεί το προνόμιο να ορίζει το νόμιμο από το άνομο, το σωστό από το λάθος , το ψεύτικο από το  αληθινό. Μέσα σε αυτό τον κόσμο, το δίκιο σου αποκτά υπόσταση μόνο όταν είναι συγχρονισμένο με το κυρίαρχο ψέμα, ειδάλλως δεν υφίσταται και θα πρέπει να υποστείς τις συνέπειες, όταν έχεις και την παραμικρή διάθεση να το υποστηρίξεις.

Είναι άραγε πολύ εξτρεμιστικό να υποστηρίξουμε, ότι μέσα σε αυτό τον κόσμο το κρυμμένο μυστικό είναι, ότι η Δύναμη είναι η κυρίαρχη αξία του ; ότι ο δυνατός δικαιούται και ο αδύναμος οφείλει να υποστεί το οτιδήποτε ; Παντού και στα πάντα; Όμως ποτέ αυτό δεν λέγεται καθαρά, γιατί ενώ όλοι ζούμε με αυτή την διαπίστωση, συγχρόνως, είναι η μοναδική διαπίστωση που οφείλουμε να την ξεχνάμε συνεχώς, ιδιαιτέρως όταν είμαστε οι αδύναμοι. Οι δυνατοί αυτού του κόσμου όμως είναι το μόνο πράγμα που δεν ξεχνούν ποτέ. Αντιθέτως, η επέκταση της δύναμης τους είναι αποκλειστικά ο σκοπός της ζωής τους. Ο εφιάλτης του δυνατού είναι η απώλεια της δύναμης. Στη επικράτεια της δύναμης, η ανάδειξη της αδυναμίας του αντιπάλου είναι το βασικό μέλημα στη επικράτηση. Είναι το κυρίαρχο όπλο της προπαγάνδας, που για να μην φανερώσει, ότι όλα γίνονται απλώς για την απόκτηση όλο και μεγαλύτερης δύναμης, προσπαθεί να ντύσει την δραστηριότητα της με ευγενικούς σκοπούς. Έτσι είναι αναγκασμένη να εμφανίσει τον αντίπαλο της σαν το απόλυτο κακό που  ξαφνικά θέλει να κυριεύσει τον κόσμο. Ενώ στη πραγματικότητα την ίδια αξία μοιράζεται, τους ίδιους στόχους έχει. Οι δυνατοί αυτού του κόσμου στη πραγματικότητα έχουν το ίδιο ακριβώς πρόσωπο που επάνω έχει χαραχτεί η ατελείωτη αγωνία της δραστηριότητας τους. Να αποκτήσουν όλο και μεγαλύτερη δύναμη. Σε αυτή την πυραμίδα που είναι από τα πανάρχαια χρόνια ποτισμένη από το αίμα των ανθρώπων που θυσιάστηκαν στις επιδιώξεις τους, ο δυνατός κάθεται στη κορυφή και ατενίζει το βασίλειο του . Ένα βασίλειο νεκρών ψυχών. Απολαμβάνει μια κούφια ικανοποίηση, αφού τα σμήνη των λιγότερων δυνατών μάχονται ανελέητα σε όλες τις βαθμίδες της πυραμίδας, για να αναρριχηθούν στη υψηλότερη θέση, που θα τους δώσει μεγαλύτερο πλεονέκτημα. Στη ουσία, στη επικράτεια της δύναμης, η έννοια της ειρήνης δεν υφίσταται, παρά μόνο προσχηματικά, μια που ο πόλεμος είναι εκ των πραγμάτων η κυρίαρχη συνθήκη για να υπάρχεις.

Στο στρατόπεδο των αδυνάτων τώρα τα πράγματα γίνονται ολοένα και πιο απελπιστικά. Στις περιόδους που οι δυνατοί έχουν αποφασίσει ότι ο κόσμος πρέπει να μοιραστεί εξαρχής, άρα και οι συγκρούσεις θα παίρνουν ένα χαρακτήρα καθημερινότητας, οι κραυγές για την ειρήνη οφείλουν να μην διαλέγουν στρατόπεδο, για να βρίσκονται πιο κοντά στο εκάστοτε νικητή. Γιατί τότε αυτές οι κραυγές για ειρήνη, είναι κρυμμένες ζητωκραυγές για τον ενδεχόμενο νικητή της σύγκρουσης. Κανένας πόλεμος δεν σταμάτησε, επειδή κάποιοι βροντοφώναξαν ότι πρέπει να υπάρχει ειρήνη, είτε επειδή αναγνώρισαν το δίκιο της μιας ή της άλλης πλευράς. Οι πόλεμοι πάντοτε σταματούν όταν κάποιος από τους δυνατούς ηττήθηκε, ή αυτά που έχανε ήταν περισσότερα από εκείνα που κέρδιζε. Σε αυτές τις περιπτώσεις ανακαλύπτουν ξαφνικά όλοι, ότι πρέπει να κάνουν ειρήνη, που στη ουσία είναι μια μορφή εκεχειρίας και προετοιμασίας για την επόμενη σύρραξη. Οι στρατοί και οι πληβείοι έχουν ανάγκη από παύσεις για να λειτουργήσουν τα ευεργετικά συμπτώματα της αμνησίας, ούτως ώστε να διατηρούνται φρέσκοι και δυναμικοί στη επόμενη σύγκρουση. Μπορεί ποτέ να μην έχουμε βρεθεί κοντά σε μια διαρκή επιδίωξη του να έχουμε πραγματικά ειρήνη, όμως σε διαρκή πόλεμο βρισκόμαστε συνεχώς, ακόμα και όταν δεν το κατανοούμε. Γιατί για να επιδιώκεις την ειρήνη, οφείλεις να απομακρύνεσαι όλο και περισσότερο από την επιρροή που ασκεί η δύναμη  και η ανάγκη για κυριαρχία, όχι φαινομενικά, αλλά ουσιαστικά. Πως όμως απομακρύνεσαι από την επιρροή της δύναμης, όταν το ιδεώδες της έχει κάνει αποίκιση στον εαυτό σου;

Θέλεις να είσαι από εκείνους που θα παλέψουν για να αναρριχηθούν στη κορυφή της πυραμίδας αποκτώντας ολοένα και περισσότερη δύναμη, που θα την ασκούν σε όσους είναι σε θέση αδυναμίας ; Ή θέλεις να βάλεις τέλος στη μάχη που μαίνεται στο ίδιο σου τον εαυτό για την απόκτηση δύναμης και να παραμερίσεις και όσους προσπαθούν με χιλιάδες τρόπους για να σε ωθήσουν στο άρμα της; Οφείλεις να δώσεις μια απάντηση πρώτα στο εαυτό σου. Κανείς δεν πρόκειται να σε βοηθήσει σε ότι αποφασίσεις, ούτε κανείς θα απαλύνει τους κόπους που θα παρουσιαστούν στο δρόμο σου. Θα συναντηθείς με όσους μοιράζονται την απόφαση σου και θα έχεις απέναντι σου όσους έχουν κρίνει διαφορετικά. Το πως θα τους αντιμετωπίσεις θα είναι προϊόν αυτού που έχεις αποφασίσει. Στη τελική, αν η αιτία ενός πολέμου είναι η δίψα για δύναμη, το τέλος ενός πολέμου είναι μια άλλη δύναμη που είναι αποτελεσματικότερη από την πρώτη. Φαύλος κύκλος, που πουθενά δεν περιλαμβάνει δραστικά την ειρήνη, παρά μόνο σαν αποτέλεσμα σύγκρουσης δύο δυνάμεων, που κάποια από τις δύο αναπόφευκτα θα ηττηθεί. Για να αποφύγεις όμως ριζικά ένα πόλεμο απαιτείται η ανάπτυξη της συνείδησης και της αγάπης, προϋποθέσεις απαραίτητες για να παραχθεί ειρήνη. Αυτό αφορά όχι μόνο τα εμπλεκόμενα μέρη, αλλά όλη την κοινωνία και τον καθένα από τα μέλη της ξεχωριστά. Ειδάλλως, το μίασμα του πολέμου και της ανάγκης για κυριαρχία που κρύβεται μέσα του, θα διαχυθεί μέσα στη κοινωνία και θα αναπαραχθεί με πολλές μορφές αναζωπυρώνοντας όλες τις αντιθέσεις που υπάρχουν μέσα στη κοινωνία.

Σε ότι και αν έχουμε αποφασίσει στη ζωή μας είναι δύσκολο να μην συναντήσουμε τον πόλεμο σε κάποια μορφή του, μια που “Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστί, πάντων δε βασιλεύς. Και τους μεν θεούς έδειξε, τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε, τους δε ελευθέρους.”όπως είπε και ο σοφός Ηράκλειτος και μάλλον κάτι είχε καταλάβει για το αναπόφευκτο του πράγματος.