Ανατροπές.

 

Όταν κάτι εκδηλώνεται, παίρνει ορατή μορφή μέσα στη πραγματικότητα, έχει σχεδόν πάντα μια κρυφή ιστορία, που τις περισσότερες φορές μας διαφεύγει. Εκτός αν είμαστε εμείς οι ίδιοι που δρούμε, άρα γνωρίζουμε σε ένα ικανοποιητικό βαθμό, με ποιους τρόπους, από ποιες διαδρομές προέκυψε αυτή η εκδήλωση. Οι εκδηλώσεις μέσα στη ζωή συνήθως έχουν αυτό το μειονέκτημα, να μην φανερώνουν εκείνο που τις γέννησε. Οι σκέψεις, η θέληση, οι αποφάσεις, που έκριναν, ότι η ιδέα που είχα μπορώ να την κάνω και πράξη και όχι μόνο μπορώ, αλλά την πραγμάτωσα κιόλας, όλα αυτά έχουν μια μακρά διαδρομή, που τις περισσότερες φορές κρατάει τα μυστικά της με ευλάβεια. Όσοι γράφουν μυθιστορήματα ξέρουν πολύ καλά αυτή τη διαδικασία και το πόσο επίπονη είναι. Αυτό που γράφεται αυτή την στιγμή, σε αυτό εδώ το μπλόγκ, δεν γνωρίζετε από που εμπνεύστηκε, αν ήταν προϊόν άλλων συζητήσεων, ποιες ήταν αυτές οι συζητήσεις, αν αποσκοπεί κάπου, ή οφείλεται σε μια σαχλή ματαιοδοξία του γράφοντος να επικοινωνεί τις σκέψεις του. Είναι όμως κάτι, όχι σπουδαίο στη προκειμένη περίπτωση, που έρχεται στο φως και κανείς δεν γνωρίζει αυτό που το προκάλεσε και τι μπορεί να προκαλέσει στη συνέχεια . Όμως ξαφνικά υφίσταται και αυτό είναι κάτι που στη κλίμακα του θα ληφθεί υπόψιν. Ελπίζω να έγινε κατανοητό από το παράδειγμα το τι θέλω να πω.

Φαντασθείτε λοιπόν τώρα τι κύματα δημιουργούν συμβάντα μεγαλο-κλίμακας, όπως εκείνα που ξαφνικά εμφανίζονται μέσα στη κοινωνία, αφορούν με τον ένα ή τον άλλον τρόπο όλους, επηρεάζουν την ζωή τους, και επιπροσθέτως ούτε ευχάριστα είναι, οδηγώντας τον κόσμο τις περισσότερες φορές σε μια μεγάλη ταλαιπωρία. Διότι αν τουλάχιστον ένα συμβάν είναι θετικό, είναι καλό, η διάθεση που δημιουργεί είναι εντελώς διαφορετική.

Δυστυχώς, τα πρώτα είναι πολύ πιο συχνά από τα δεύτερα, είναι εκείνα που δίνουν το χρώμα τους στη ζωή των ανθρώπων, τους βγάζουν από την φυσιολογική τους κίνηση και έχουν μακροχρόνιες επιπτώσεις. Όπως είπαμε συνήθως προκύπτουν ανεξήγητα και αδιευκρίνιστα και εκ των υστέρων δημιουργούν την πρόθεση να εξηγηθούν, αλλά ποτέ δεν εξηγούνται επαρκώς. Πολλές εικασίες γίνονται για αυτά, που άλλες προσεγγίζουν την αλήθεια τους και άλλες απέχουν από αυτή. Συνήθως αυτό που μένει είναι οι επιπτώσεις τους , με τις οποίες ασχολούνται όλοι φυσιολογικά , διότι κανείς δεν έχει την διάθεση να ασχολείται με θέματα που κρύβονται στο σκοτάδι και ίσως να είναι και επικίνδυνα για την αντίληψη που έχει ο καθένας για την πραγματικότητα. Όλα αυτά τα συμβάντα τα αποκαλούμαι ανατροπές και δικαίως τα αποκαλούμε έτσι γιατί μας ανατρέπουν την ζωή μας δίχως την θέληση μας. Κανονικά οι ανατροπές σε ένα κόσμο που υποστηρίζει μετά μανίας την τάξη, αλλά βρίσκεται σε μόνιμη αταξία, θα έπρεπε να μην προκαλούν και ιδιαίτερη εντύπωση. Αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια για τον σημερινό κόσμο, ο οποίος όταν υπάρχει μια τέτοια ανατροπή στη αρχή εκπλήσσεται, πολλές φορές αγριεύει κιόλας, γκρινιάζει, στη συνέχεια όμως την αντιμετωπίζει σαν να μην συμβαίνει τίποτα. Δεν μιλά για αυτή, δεν ασχολείται με αυτή, δεν ψάχνει πως έχει συμβεί, απλώς την εντάσσει στη καθημερινότητα και συνεχίζει την ζωή του. Κάποιοι άλλοι θα ασχοληθούν με αυτή, πάντοτε υπάρχουν κάποιοι περίεργοι που χώνουν παντού την μύτη τους και λένε στη συνέχεια αυτό που μύρισαν. Θα έχουμε χρόνο να τους βρίζουμε μετά, λέει το μεγαλύτερο ποσοστό της κοινωνίας, για τα συμπεράσματα τους, κρίνοντας αφ’υψηλού και με την καρδιά απούσα. Άλλωστε ο ίδιος ο διάλογος με αυτούς τους ανθρώπους σε όλες τις ανατροπές, σε όλες τις περίεργες καταστάσεις, συνήθως μας φέρνει μπροστά σε καινούργιες πιθανές ανατροπές, σαν να μην μας φτάνουν όσες ήδη έχουμε. Έτσι άστο καλύτερα, μην μπλέκουμε περισσότερο.

Η ανάπτυξη της ιδιωτείας στις σημερινές κοινωνίες, παίρνει πολύ καλό βαθμό, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι δημιουργεί ένα καινούργιο δεδομένο. Την πεποίθηση ότι να ασχολείσαι με τον εαυτόν σου και μόνο, είναι μια ποιότητα που θα πρέπει να επιβληθεί, ως ωφέλιμη και συμφέρουσα για όλους. Διότι γιατί να ασχολείσαι με αυτό που συμβαίνει μέσα στη κοινωνία, σε τι σε ωφελεί πραγματικά ;Τι είναι αυτό που λέγεται κοινωνία; Υπάρχει πραγματικά ; Ή είναι μια εφεύρεση, μια κατασκευή, μια ιδέα ανόητων που ανακατεύονται εκεί που δεν τους σπέρνουν; Η συγχωρεμένη σιδηρά κυρία της Αγγλίας, η κυρία Θάτσερ είχε μιλήσει για αυτό το ζήτημα και μια που η γνώμη της είχε σημαίνουσα αξία αναφέρουμε όσα είχε πει και μάλιστα επί λέξει :“Οι άνθρωποι ρίχνουν τα προβλήματά τους στην κοινωνία. Και, ξέρετε, δεν υπάρχει αυτό που λέγεται κοινωνία. Υπάρχουν τα άτομα – άνδρες και γυναίκες – και υπάρχουν οι οικογένειες”. Επίσης η συγκεκριμένη κυρία είχε πει, ότι μπορούσε να υπάρξει πολύ υπομονετική, αρκεί στο τέλος να περάσει το δικό της . Μιλάμε για πολύ σοφές κουβέντες που συνεισέφεραν πάρα πολύ στο δημόσιο διάλογο με την κοινωνία της. Το πόσο το εκτίμησαν οι υπήκοοι της, δεν χρειάζεται να το αναφέρουμε. Πίνουν μέχρι τώρα νερό στο όνομα της.

Κλείνοντας αυτή την μικρή παρένθεση, έχοντας στη σκέψη μας τις παραινέσεις της συγχωρεμένης πρωθυπουργού, θα πρέπει να πούμε ότι στο παρόν έχουμε πήξει από τις ανατροπές. Η πανδημία, ο πόλεμος, η ενεργειακή κρίση, η κλιματική κρίση, η έλλειψη εισοδημάτων, η απίστευτη ακρίβεια, αλλά και η πεποίθηση, ότι όλα αυτά καλά είναι ως συμβάντα, αλλά ένα πλήθος άλλων ανατροπών, είναι καθ’ οδόν σαν συνέπεια όλων των προηγουμένων, θα έπρεπε ίσως να δημιουργήσει κάποια ανησυχία μέσα στο σύνολο των αντρών, των γυναικών, άντε και των οικογενειών. Όμως, δεν ξέρω αν είναι η ιδέα μου, όμως τέτοια ανησυχία δεν φαίνεται πουθενά, ίσως επειδή είναι κλεισμένη μέσα στο σπίτι και δεν έχει διάθεση να πάρει τους δρόμους. Αντιθέτως, αυτοί που τους έχει πιάσει μεγάλη ανησυχία, είναι κάποιοι άνδρες, κάποιες γυναίκες, ίσως και κάποιες συγκεκριμένες οικογένειες, που πιθανόν να τα έχουν δημιουργήσει όλα αυτά και θα κληθούν να τα αντιμετωπίσουν . Μόνο αυτοί φαίνεται να ανησυχούν. Λογικό και αυτό. Όμως δεν είναι κάπως παράλογο, όσοι άμεσα θα τα υποστούν σε όλο το εύρος των συνεπειών που αυτά επιφέρουν, να μην τους ενδιαφέρει ή να κάνουν ότι δεν τους ενδιαφέρει; Είναι λίγο περίεργα τα πράγματα , αλλά ας μην το ψάχνουμε και πολύ , γιατί και η ζέστη δεν βοηθά πολύ στη σκέψη.

Αν ξεφύγουμε λίγο από τις αρνητικές συνέπειες των ανατροπών, μπορούμε να δούμε την ίδια την ανατροπή ως μια ευκαιρία. Μια ευκαιρία επανεξέτασης των πραγμάτων εκείνων, που μέχρι χτες διατηρούσαμε την πεποίθηση, ότι είναι σταθερά, μόνιμα και συμπαγή. Ότι, επί παραδείγματι, δεν θα γίνει ξανά πόλεμος στη Ευρώπη. Θα κάνουμε πολέμους μόνο στο εξωτερικό. Άλλο πράγμα : θα έχουμε πάντα ρεύμα για να κάνουμε ζεστό μπάνιο. Δεν θα κρυώνουμε γιατί έχουμε φράγκα να πληρώνουμε την θέρμανση. Τώρα ούτε φράγκα έχουμε,και πιθανώς ούτε θέρμανση θα έχουμε σε λίγο. Χτες: Παίρνω το αμάξι να πεταχτώ για τσιγάρα. Σήμερα: πάω με τα πόδια στη δουλειά γιατί δεν έχω φράγκο να βάλω για βενζίνη και η βενζίνη απαιτεί σχεδόν το μισθό μου. Λίγο πιο σοβαρά πράγματα τώρα γιατί τα προηγούμενα παίζονται. Θα πηγαίνω εγώ μπροστά και από πίσω θα τρέχουν 5-6 ιοί που το έχουν σκάσει από τα εργαστήρια ; Πόσες δόσεις εμβολίου θα κάνω τελικά ; Θα έχουμε και φέτος καραντίνα ;

Όλο αυτό το πλήθος των καταστάσεων που έχουν μπει ξαφνικά στη ζωή μας, έχουν εγκατασταθεί με τρόπο βίαιο, όμως έχουν μετασχηματισθεί σε κάτι που δεν είναι και απαραίτητο να συζητήσουμε για αυτό. Μια περίεργη σιωπή έχει πέσει για όλες αυτές τις ανατροπές. Σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα στο κόσμο να ανατρέπεται η ζωή σου σε δομικό επίπεδο.

Αυτό που συμβαίνει, δείχνει, ότι ο κόσμος πρόκειται να αλλάξει. Θα μιλάμε για αυτόν με άλλους όρους, όρους που στο παρελθόν αν τους αναφέραμε ,θα μας κατηγορούσαν οι πολλοί, ότι η φαντασία μας είναι αχαλίνωτη, όμως τώρα η ίδια η ζωή φαίνεται, ότι γίνεται αχαλίνωτη, τουλάχιστον όχι χαριτωμένα και ερωτικά παιχνιδιάρικη. Αντιθέτως, στενεύει και μαζεύεται, γίνεται γκρι και με το κεφάλι σκυμμένο, σαν να στραγγίζει η ουσία της από μια άγνωστη δύναμη.

Δεν ξέρω αν μπορούμε να κάνουμε πολλά για να την επαναφέρουμε στα συγκαλά της, όμως δεν θα την αφήσουμε να μαραζώσει, σε πείσμα όσων έχουν βαλθεί να μας πείσουν ότι είμαστε απλώς ηλίθιοι, που δεν αντιλαμβάνονται όσα συμβαίνουν και κυρίως ότι δεν έχουμε λόγο για αυτά.