Συνήθως η κριτική που ασκείται απέναντι και στις δύο είναι αρκετά κακοπροαίρετη, επειδή συνήθως προέρχεται από τους οπαδούς της άλλης πλευράς. Όσοι βρίσκονται στο μέσο αυτής της διαμάχης,περισσότερο προσπαθούν να επωφεληθούν από τα οφέλη που προκύπτουν και από τις δύο πλευρές ,παρά να τις κατανοήσουν σε κάποιο βάθος.
Η Θρησκεία και η Επιστήμη είναι από τις αρχαιότερες κολώνες του ανθρώπινου πολιτισμού, αν και μάλλον εικάζεται, ότι στο βαθύ παρελθόν η σύγκρουση τους αν υπήρχε,τουλάχιστον δεν είχε την σφοδρότητα που έχει πάρει τους τελευταίους αιώνες. Ότι διαπερνά τους αιώνες ,κατά την ταπεινή μου άποψη, αντλεί το σεβασμό και την εκτίμηση τουλάχιστον εξαιτίας της διάρκειας του. Επειδή η διάρκεια του, επιβεβαιώνει τις βαθιές ρίζες που έχει στη ανθρώπινη ύπαρξη, αλλά και διότι αναπόφευκτα πατά σε πολύ υπαρκτές ανάγκες του ανθρώπου. Αυτό λοιπόν που αξίζει να κατανοήσουμε, είναι ότι η Θρησκεία και η Επιστήμη, δεν μπορούν να κριθούν με τις παρορμήσεις της στιγμής και εν τέλει δίχως κόπο. Δεν τους αξίζει ούτε ο χλευασμός, ούτε και η υποτίμηση.
Τα πράγματα, όταν είναι στη ακμή τους φυσιολογικά ανθούν, επειδή όμως ο εκφυλισμός καραδοκεί για όλους και για όλα, όταν εκφυλίζονται είναι ευάλωτα στη κριτική και χάνουν το αρχικό ζωογόνο πνεύμα τους. Τίποτα δεν παραμένει σε μόνιμη άνοδο και η πτώση πολλές φορές, εφόσον δεν εξαφανίζει ότι υπάρχει, είναι για καλό και προς όφελος. Βοηθά τα πράγματα να εξελιχτούν σε ένα καλύτερο επίπεδο. Η Θρησκεία και η Επιστήμη αναπόφευκτα έχουν περάσει από τέτοιες ανάλογες φάσεις.
Θα ήταν πολύ ενδιαφέρουσα μια ιστορική αναδρομή των επαφών της Θρησκείας και της Επιστήμης και σε βάθος ανάλυση των αιτίων που αυτοί οι δύο πυλώνες άρχισαν να αισθάνονται εχθρικά η μία προς την άλλη. Γνωρίζουμε βέβαια το κορυφαίο γεγονός της σύγκρουσης τους, ήταν η Γαλλική Επανάσταση, τουλάχιστον για την Δύση. Όμως, ανάλογα επεισόδια πρέπει να έχουν υπάρξει και σε άλλα μέρη του κόσμου, μια που η Θρησκεία και η Επιστήμη συναντώνται παντού και διαχρονικά. Φαίνεται όμως, ότι η σταδιακή σε παγκόσμια κλίμακα άνοδος του αστικού κόσμου, έφερε την Θρησκεία σε μια θέση υποχώρησης. Ίσως διότι ο αστικός κόσμος ανέδειξε σαν κυρίαρχη αξία την Λογική , σαν μέσο απόδειξης της εξήγησης του υπαρκτού. Η Λογική συνάδει πολύ με την Επιστήμη, μια που ισχυρίζεται ότι αυτό που υπάρχει, πρέπει να εξηγηθεί με αποδεικτικά μέσα .Το σίγουρο είναι, ότι οι άνθρωποι κάποια στιγμή και σε ευρεία κλίμακα, έχασαν την εμπιστοσύνη τους στο κόσμο του αοράτου και στις εξηγήσεις που τον συνόδευαν, όταν μάλιστα οι επιταγές του αόρατου, είχαν πάρει μια εξέλιξη έντονης καταπίεσης στο υπαρκτό κόσμο. Η Θρησκεία σαν κατεξοχήν εκφραστής αυτού του αόρατου πεδίου, δυστυχώς κακός εκφραστής σε πάρα πολλές περιπτώσεις, θεωρήθηκε εξ ολοκλήρου άχρηστη και επιβλαβής.
Έτσι κάποια στιγμή ή έστω σταδιακά, “το μωρό πετάχτηκε μαζί με τα νερά” Η Επιστήμη ανέλαβε να χειραγωγήσει και να μορφώσει τον σύγχρονο κόσμο , ένα κόσμο, που ολοένα έχανε την επαφή του με το Μυστήριο και το Ιερό. Σε αυτό τον κόσμο που ανέτειλε, σημασία είχε και έχει εκείνο που ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται αποκλειστικά με τις 5 αισθήσεις του. Εκείνο που δεν φαίνεται απομακρύνθηκε , σαν βλαβερό και καταπιεστικό, σαν οπισθοδρομικό. Άξιο να χλευαστεί. Παρόλο που η Επιστήμη πήρε τα ηνία του κόσμου, η Θρησκεία δεν εξαφανίστηκε ποτέ και από πουθενά. Αντιθέτως, τουλάχιστον ο μισός πληθυσμός του πλανήτη, πιστεύει είτε σε κάποια από τις επίσημες θρησκείες, είτε σε κλειστές ομάδες με ξεκάθαρο θρησκευτικό προσανατολισμό. Αυτό κάτι λέει, τουλάχιστον για κάποιον που θέλει να είναι διακριτικά καλόπιστος. Βέβαια κάποιος μπορεί να ισχυριστεί, ότι όλοι έχουμε το μερίδιο μας στη αυταπάτη και όσο μεγαλύτερη είναι αυτή, τόσο περισσότερους μπορεί να ελκύει. Θα είχε βέβαια τα δίκια του, όμως η αυταπάτη ισχύει για τα πάντα και για όλους και το ευκολότερο πράγμα στο σημερινό κόσμο είναι να τους βγάλεις όλους τρελούς, ειδικά στο βαθμό που δεν συμφωνείς μαζί τους. Έτσι όλοι μένουν ευχαριστημένοι με την άποψη τους και δίχως κανένα ιδιαίτερο κόπο συνεχίζουν να πιστεύουν σε οτιδήποτε πιστεύουν.
Η Θρησκεία και η Επιστήμη δεν μπόρεσαν να κρατήσουν, μέσα στη διάρκεια της μακραίωνης ζωής τους, σε ακεραιότητα τα νοήματα τους. Υπέπεσαν σε τραγικά λάθη,πολλά εξ αυτών να οφείλονται στο ότι και οι δύο εισχώρησαν σε περιοχές που παραδοσιακά ανήκαν στη απέναντι πλευρά. Όσες φορές συνέβη αυτό και προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις σε θέματα, που επί της ουσίας δεν κατείχαν, προέκυψαν ή προκύπτουν λάθη. Τα λάθη σε αυτές τις περιοχές ούτε απλά είναι, αλλά ούτε και αναίμακτα. Αν λάβουμε σαν δεδομένο δε, ότι πολλοί από τους εκφραστές και των δύο πλευρών τους περισσεύει η έπαρση και η έλλειψη ουσιαστικής καλλιέργειας στο γνωστικό τους αντικείμενο, καταλαβαίνουμε τα χαμηλά επίπεδα που πολλές φορές παίρνει η διαμάχη.
Προβληματικό στοιχείο και για τις δύο, είναι η επαφή που διατηρούν με την κοσμική Εξουσία. Πολλοί λόγοι συμβάλλουν σε αυτή την επαφή, όλοι όμως έχουν σαν κέντρο τους, την ανάγκη και των δύο πλευρών για χρήματα. Το χρήμα έχοντας την ικανότητα να εισχωρεί ακόμα και σε αγαθές προθέσεις και να τις εκτρέπει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, βρήκε πλούσιο έδαφος μέσα σε αυτές τις δύο περιοχές. Κατά συνέπεια, ένα σεβαστό μέρος της εμπιστοσύνης στη Θρησκεία και την Επιστήμη, χάθηκε μέσα στα θολά νερά της οικονομίας. Όσο ο κόσμος γίνεται ολοένα και πιο σύνθετος και πολυπληθής, η επίλυση των προβλημάτων απαιτεί και μεγαλύτερη ευελιξία. Ευελιξία που να μην είναι σε βάρος του βάθους για την ευκολία της επιφάνειας. Αρκετά έως πολύ οσφυοκάμπτες η Θρησκεία αλλά και η Επιστήμη στη συνάρτηση τους με την κοσμική Εξουσία, συναγωνίζονται σε παραχωρήσεις σε σχέση με την αλήθεια του κεντρικού τους νοήματος.
Παρόλο που αναγνωρίζουμε ότι συχνά μας απογοητεύουν, θα πρέπει να θέσουμε ένα ερώτημα που είναι σημαντικό να απαντηθεί :Μπορούμε να ζήσουμε δίχως την συντροφιά τους; Υπάρχει πραγματικότητα που η Θρησκεία και η Επιστήμη να μην είναι δύο από τις κυρίαρχες κολώνες που την στηρίζουν ;
Αν μου επιτραπεί μια προσωπική απάντηση, θεωρώ πως η απάντηση στο ερώτημα είναι πως όχι. Ο άνθρωπος εναποθέτει την εμπιστοσύνη του και στις δύο, γιατί με αυτό τον τρόπο δίνει έκφραση σε δύο βασικές του όψεις : στη ενατένιση του Αγνώστου, του Μυστηρίου και του Ιερού, εντέλει στη ύπαρξη μιας Αρχής που τον διαπερνά και τον ξεπερνά συγχρόνως και την συλλαμβάνει με τρόπους που δεν νοούνται και δύσκολα μπορούν να εξηγηθούν. Όμως, για να υπάρξει μέσα στο κόσμο χρειάζεται και να νοιώθει ότι ερευνά και κατανοεί στο μέτρο του δυνατού το θαυμαστό που συμβαίνει μέσα στη ζωή του, διαμέσου της Λογικής του . Μπορεί συχνά να μπερδεύει τις δύο αυτές περιοχές και να μην κατανοεί τα όρια τους , όμως τις έχει ανάγκη και τις δύο. H δυσκολία του ανθρώπου να αξιολογεί όλα όσα του συμβαίνουν μέσα του και έξω του και να τα διαιρεί ακατάπαυστα,γεννά συνεχώς καινούργια προβλήματα και αντιθέσεις ,που πολύ δύσκολα μπορούν να επιλυθούν . Έτσι διαρκώς βρίσκεται σε μια ατελείωτη σύγκρουση και πολεμική διάθεση , σε περιοχές που του είναι απόλυτα αναγκαίες, για να κατανοήσει τον κόσμο και τον εαυτόν του. Πότε πέφτει στη αγκαλιά της μιας ή της άλλης πλευράς, σχεδόν πάντοτε άκριτα και στο τέλος τον περιμένει ένας χυδαίος μηδενισμός.
Όμως η σύγχυση που δημιουργεί η σύγκρουση ανάμεσα στη Θρησκεία και την Επιστήμη, δεν είναι μόνο εξωτερική. Βρίσκεται και εντός των τειχών των αντιμαχόμενων στρατοπέδων. Εσωτερικά, είναι κυρίως σε σύγχυση και αυτό αντανακλούν προς τα έξω. Απομακρυσμένες και οι δύο από την κεντρική τους αλήθεια, έδωσαν μεγάλο χώρο να αναπτυχτούν στους οίκους τους, όλες οι δυνατές απόψεις. Εκεί που υπάρχει τόση μεγάλη πανσπερμία απόψεων, φαίνεται ότι η σχέση με τον κεντρικό πυρήνα είναι χαμένη. Βρισκόμαστε λοιπόν κοντά στο σημείο, που ενώ έχουμε χάσει από καιρό την εμπιστοσύνη προς την Θρησκεία, να χάσουμε και την εμπιστοσύνη μας στη Επιστήμη, μια που και αυτή, δεν φαίνεται να τα πηγαίνει καλύτερα στις επιδόσεις της. Το πρόβλημα ξεκινά από την στιγμή που χάνεις την επαφή σου με την Αλήθεια και αρχίζεις να νοθεύεις τα συμπεράσματα σου με βάση αυτό που κάθε στιγμή σε συμφέρει. Κάτι τέτοιο είναι θλιβερό για αυτές τις δύο γνωστικές περιοχές. Κάπου εκεί αρχίζουν και εμφανίζονται οι φανατισμοί και οι αφορισμοί. Ο πνευματικός πλούτος μετατρέπεται αυτόματα σε διανοητική φτώχεια. Εκεί κάνεις υποταγή δίχως κρίση, σε εκείνη την πλευρά που είναι περιστασιακά δυνατή.
Εκεί που το αντιθρησκευτικό μένος συναντά την υποταγή στη επιστήμη, ο πραγματικός άνθρωπος απουσιάζει, δίνοντας την θέση του στο άνθρωπο που έχει ενστερνιστεί το φαίνεσθαι σαν την μοναδική του ουσία. Δυστυχής κατάληξη.!!!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου