Νόμος
: γραπτός
κανόνας δικαίου που τίθεται από μια
πολιτεία και που ρυθμίζει υποχρεωτικά
τις σχέσεις κάθε πολίτη με την πολιτεία
αυτή και με τους άλλους πολίτες.
Προέρχεται
ετυμολογικά από το
νέμω που σημαίνει δίνω, μοιράζω.
Όποιος
δεν σέβεται τον νόμο διαπράττει παρανομία,
είναι δηλαδή παράνομος, άρα η πολιτεία
μπορεί να τον δικάσει για την πράξη του
και να του επιβάλλει ποινές, ανάλογες
με την φύση της παρανομίας του.
Οι
νόμοι διαμορφώνονται από το νομοθετικό
σώμα, που γνωρίζει τα προβλήματα που
παρουσιάζονται σε μια κοινωνία και
απαντά σε αυτά τα προβλήματα με τους
νόμους.
Στο
βάθος των κοινωνικών σχέσεων, των
ανθρώπων μεταξύ τους, των κρατών, των
κοινοτήτων, της φύσης με το ανθρώπινο
είδος, εκεί όπου τα σκοτάδια της ύπαρξης
εμποδίζουν την καθαρότητα και το φως
να εισχωρήσει, κρύβεται ένας υποτιμημένος
“Εχθρός”. Ένας Εχθρός που το ανθρώπινο
είδος έχει χρεωθεί από την αρχή τουλάχιστον
της γνωστής του ύπαρξης και που περί
της ουσίας και των αιτιών της ύπαρξης
του, πολλές εξηγήσεις έχουν δοθεί , αλλά
καμιά από αυτές δεν έχει κατορθώσει να
τον καταβάλλει. Είναι πολύ δύσκολο να
αντιμετωπίσεις κάτι που είναι διάχυτο
παντού και όταν συμπυκνώνεται τα
αποτελέσματα του είναι καταστροφικά.
Γιατί ο συγκεκριμένος εχθρός έχει την
δυνατότητα να μαζεύεται και να απλώνεται
με χαρισματική άνεση και να αποκτά
συνεχώς δικαιολογητικά για να υπάρχει.
Επιπρόσθετα, μπορεί συνεχώς να
πολλαπλασιάζει τα “παιδιά” του, δίνοντας
τους τόσο πολύπλοκα ονόματα και ύπαρξη,
που κατορθώνει να συσκοτίζει τον τόπο
από όπου προέρχονται. Έτσι επιτυγχάνει
να διασπά την προσοχή στη ύπαρξη του
και να διασφαλίζει την διαιώνιση του.
Αν πρέπει κάτι να του αναγνωριστεί είναι
ότι είναι έξυπνος και δολερός.
Οι
νόμοι, κάποιοι κάποτε πίστεψαν, ότι θα
μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τον “Εχθρό”.
Η σκέψη δεν ήταν εξ αρχής κακή. Ο κοινωνικός
ιστός, χρειαζόταν κάποιο πλαίσιο. Ο
νόμος όφειλε να εκφράσει το αντικειμενικά
καλό, το οποίο αφού θα αντλούσε την
δύναμη του από την αντικειμενικότητα
του, θα ήταν αρεστό και κοινωνικά . Ο
νόμος δηλαδή θα συνδύαζε το καλό με το
όφελος της κοινωνίας. Η σαφήνεια και η
ορθολογικότητα του Νόμου , θα συνέτεινε
προς αυτή την κατεύθυνση. Αλλά ο Νόμος
κυρίως θα έπρεπε να ήταν δίκαιος και
αμερόληπτος. Η σωφρονιστική διάσταση
του Νόμου δεν πρέπει να μας διαφεύγει,
άρα ο Νόμος με τη ευγένεια του θα
διαμόρφωνε συνειδήσεις με πρόθεση
σαφώς προς το καλύτερο.
Όλα
αυτά ήταν πολύ όμορφα στη θεωρητική
τους κατεύθυνση και στις προθέσεις, αλλά υπήρχε και εξακολουθεί να υπάρχει
ένα μελανό σημείο. Ο Νόμος, μπορεί να
ήθελε να αποτελέσει μια από τις βασικές
κολώνες της κοινωνίας και να είχε και
την ευγενή πρόθεση, πως θα μπορούσε όμως
στη πράξη να διασφαλίσει την ακεραιότητα
του και το ποσοστό καταστολής που του
αναλογούσε ; Όπως γίνεται συνήθως, οι
ευγενείς προθέσεις προσκρούουν με
αρκετή φόρα στη πραγματικότητα της
ζωής και τις περισσότερες φορές καταλήγουν
στα θεραπευτικά της ιδρύματα. Επίσης ο
Νόμος είχε λάβει σοβαρά υπόψιν του τον
αόρατο “Εχθρό” ;
Όλες
οι μεγάλες ιδέες και τα μεγάλα έργα
ανεξαρτήτου προθέσεωω, όταν χάνουν την
επαφή τους με το ζωντανό τους κομμάτι, πέφτουν σε κατάσταση αμήχανης νέκρωσης.
Μπορεί να διατηρούν την αίγλη του σε
κάποιο βαθμό, αλλά οι λόγοι για τους
οποίους γεννήθηκαν, έχει προ πολλού
παύσει να ισχύει. Χάνουν την ψυχή τους
δηλαδή. Ακούω πολλούς ανθρώπους να
συζητούν για ανεπίλυτα προβλήματα και
τις περισσότερες φορές καταλήγουν την
κουβέντα τους με μια σειρά από κλισέ
εκφράσεις του στυλ: “δεν υπάρχουν νόμοι
“ ή οι πιο προχωρημένοι λένε "νόμοι υπάρχουν
αλλά δεν εφαρμόζονται. Είναι και κάποιοι καραμπινάτοι κρατιστές που νομίζουν
ότι ευθύνεται το Κράτος, γιατί δεν μπορεί
να επιβάλλει τους Νόμους. Κανείς δεν
μπορεί να ζωντανέψει κάτι που εδώ και
χρόνια είναι νεκρό. Επίσης κανείς δεν
μπορεί να συμμορφώσει κανένα σε κάτι, που όλοι, είτε το παραδέχονται είτε όχι,
δεν εμπνέει πια καμιά εμπιστοσύνη, ούτε
κανένα αίσθημα δικαίου. Κατασταλτικά
ο Νόμος μπορεί να διατηρεί την ισχύ του,
μια ισχύ όμως που την αντλεί από τον
άρχοντα που τον εποπτεύει και από το
πόσο είναι ισχυρές οι δυνάμεις καταστολής
του αυτού του άρχοντα. Η ουσία των νόμων και η πιθανή του
δυνατότητα να διαπαιδαγωγεί το άτομο
και την κοινωνία ,πρέπει να παραδεχτούμε,
ότι έχουν πάει διακοπές.
Οι
κοινωνικές συνθήκες και τα πολιτικά
συστήματα, ουδόλως ευνόησαν τον Νόμο.
Είναι αλήθεια αυτό. Θέλησαν να τον
οικειοποιηθούν για να επιβάλλουν τα
δικά τους “όνειρα”. Όνειρα που και αυτά
με το καιρό τους θα πάνε εκεί όπου ανήκουν
. Στα πολυτελή νεκροταφεία της Ιστορίας.
Έτσι οι Νόμοι κατέληξαν να είναι μια
όμορφη σκέψη, που ποτέ δεν πήρε αυτό που
πιθανά της άξιζε μέσα στη πραγματικότητα,
αν πιστέψουμε στις προθέσεις της. Δεν
νομίζουμε ότι αξίζει να μιλήσουμε για
τους νομοθέτες. Γιατί κάθε ιδέα έχει
ανάγκη εκείνον που θα την πραγματοποιήσει.
Αυτό που μπορεί να αναφερθεί μόνο για
τους νομοθέτες είναι ότι ήταν πάντα
μέρος του προβλήματος, αλλά όχι ένας
παράγοντας που θα το έλυνε.
Χρειάζονται
οι Νόμοι τελικώς ή όχι ;
Δυστυχώς,
σε ένα κόσμο, που δεν έχει αρχή, μέση και
ευχόμαστε να έχει τέλος, στο κόσμο που
ζούμε σήμερα δηλαδή, ο νόμος, ακόμα και
από τις οποιοσδήποτε ενστάσεις να έχει
κανείς, ακόμα και σε περίπτωση που δεν
τον είχαμε ήδη εφεύρει, έπρεπε να
καταβάλλουμε προσπάθειες να τον
εφεύρουμε.
Εκείνοι που δεν συμπαθούν τους νόμους και βλέπουν σε αυτούς το χέρι των ισχυρών και την κατασταλτική τους όψη, μάλλον θα εκνευριστούν με αυτή την σκέψη. Όσοι είναι φανατικοί υποστηρικτές των νόμων θα αισθανθούν δικαιωμένοι. Αυτοί που κρατούν τις επιφυλάξεις τους, θα τραμπαλίζονται και στις δύο μεριές, περιμένοντας, που θα γείρει η πλάστιγκα. Όλοι όμως θα συμφωνήσουν ότι ό νόμος είναι ένα αναγκαίο κακό στο κόσμο που ζούμε. Μια υποβάθμιση της διευθέτησης των διαφορών που υπάρχουν στις σχέσεις, μέσω ενός διαιτητή, που αντλεί το κύρος του από μια ανώτατη εξουσία, που δεν μπορεί επι της ουσίας να της ασκηθεί έλεγχος. Αν αυτή εξουσία φλερτάρει όσο μπορεί με την καλή πλευρά των πραγμάτων και οι νόμοι της μπορούν να έχουν την αύρα της δικαιοσύνης. Αν όχι, οι νόμοι θα συμβάλλουν στη γενικότεροι σύγχιση.
Εκείνοι που δεν συμπαθούν τους νόμους και βλέπουν σε αυτούς το χέρι των ισχυρών και την κατασταλτική τους όψη, μάλλον θα εκνευριστούν με αυτή την σκέψη. Όσοι είναι φανατικοί υποστηρικτές των νόμων θα αισθανθούν δικαιωμένοι. Αυτοί που κρατούν τις επιφυλάξεις τους, θα τραμπαλίζονται και στις δύο μεριές, περιμένοντας, που θα γείρει η πλάστιγκα. Όλοι όμως θα συμφωνήσουν ότι ό νόμος είναι ένα αναγκαίο κακό στο κόσμο που ζούμε. Μια υποβάθμιση της διευθέτησης των διαφορών που υπάρχουν στις σχέσεις, μέσω ενός διαιτητή, που αντλεί το κύρος του από μια ανώτατη εξουσία, που δεν μπορεί επι της ουσίας να της ασκηθεί έλεγχος. Αν αυτή εξουσία φλερτάρει όσο μπορεί με την καλή πλευρά των πραγμάτων και οι νόμοι της μπορούν να έχουν την αύρα της δικαιοσύνης. Αν όχι, οι νόμοι θα συμβάλλουν στη γενικότεροι σύγχιση.
Γιατί
όμως συμβαίνει αυτό ; Γιατί μας μπερδεύεις
τόση ώρα με ανούσιες σκέψεις ;
Από
το βάθος της σκέψης μου, ξεπήδησε η
σκέψη- λυτρωτής και μου ψιθύρισε : “Πες
για τον “Εχθρό”, πες κάτι για τον
“Εχθρό”. Ανακουφίστηκα, όχι γιατί είχα
ξεχάσει τον ¨Εχθρό”, ειλικρινά. Αλλά
γιατί είχα σαστίσει, προς στιγμή, το
ομολογώ από το βάρος της τελευταίας
παραδοχής μου.
Δεν
θα μιλήσω αναλυτικά για τον “Εχθρό”.
Αρχικά, γιατί δεν τον ξέρω σε επαρκές
σημείο, τουλάχιστον στο βαθμό που εμένα
να με ικανοποιεί. Με κάποιο τρόπο όμως,
χρόνια τώρα πάντα σε αυτόν καταλήγουν
οι σκέψεις μου. Όμως, κάθε φορά που τον
πλησιάζω, κάθε φορά κατορθώνει και μου
ξεφεύγει, στο να τον καταλάβω, να μπορώ
να τον περιγράψω και εν τέλει να μπορώ
να τον εξορκίσω. Μπορώ όμως να κάνω λίγο
πιο περιγραφικό και να δώσω ένα στίγμα.
Ωραίες σκέψεις. Νομίζω πρέπει να διερευνηθεί η σχέση των νόμων με τα ήθη-έθιμα των κοινωνιών, που και αυτά έχουν κανονιστική διάσταση (ρύθμιση σχέσεων ατομικού-συλλογικού, αξιακό σύστημα) αλλά με διαφορετικό τρόπο. Ίσως από εκεί μπορεί να εντοπιστεί καλύτερα το "υποκείμενο" που θέτει και θεσπίζει τους νόμους και οι σχέσεις του με το "υποκείμενο" που θεσμίζει ήθη-έθιμα, ώστε να φανεί καλύτερα τι βγαίνει "από τα κάτω", τι έρχεται "από τα πάνω" και πού και πώς αυτές οι δυναμικές συναντιούνται.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣωστή η παρατήρηση, μια που τα ήθη-εθιμα έχουν μεγάλη διαφορά από τους Νόμους ,ειδικά με τον τρόπο που εμείς σήμερα τους γνωρίζουμε. Όμως, ακόμα και εκεί στο βάθος, η αντίθεση του ¨Εγώ" με τους ¨Αλλους¨ πρέπει να παραμένει, εκτός αν την πάρουμε ως δεδομένη συνθήκη ενός ελλατωματικού μοντέλου. Εννοώ, αν δεχτούμε αξιακά ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ξεπεράσει την διπολικότητα του εγω-άλλοι, καλός -κακός, γιατί παύει να είναι άνθρωπος. Αρα δεν μπορεί να ρυθμίσει με άλλον τρόπο τις διαφορές στις σχέσεις του, παρα μόνο με διαιτητές και νόμους.Αυτή η παραδοχή ,με βρίσκει αρνητικό,παρόλο που ιστορικά δείχνει να επιβεβαιώνεται με διάφορους τρόπους.Ελπίζω συνεχώς σε μια καλύτερη προοπτική !!!
ΔιαγραφήΜιλάμε, με δυο λόγια, για τη σχέση ατόμου-συλλογικότητας. Φυσικά, υπάρχει και το άτομο (εννοώ ο καθένας μας, δεν εννοώ το άτομο ως αξία, ο ατομισμός), όπως υπάρχει και η συλλογικότητα. Κάθε πολιτισμός στηρίζεται στο δικό του τρόπο ρύθμισης των σχέσεων μεταξύ τους. Δεν βλέπω πώς είναι δυνατό να μην υπάρξει καθόλου θέμα ρύθμισης αυτών των σχέσεων. Κάτι τέτοιο θα σήμαινε απόλυτη ταύτιση ατόμου-συλλογικότητας και αυτό το βρίσκω αδύνατο, αλλά και τρομαχτικό αν ήταν ποτέ δυνατό να υπάρξει. Θα ήμασταν κάτι σαν τα κοράλια, ας πούμε, όπου καθένα "άτομο" είναι απλά "κολλημένο" με όλα τα άλλα φτιάχνοντας ένα μεγάλο "σώμα". Μπρρρ!
ΔιαγραφήΈτσι, δεν θα έλεγα ότι το κακό (αυτό που λες "ο Εχθρός") βρίσκεται μόνο από τη μεριά του "Εγώ" (του εγωϊσμού). Χωρίς αμφιβολία, ο εγωισμός του ατόμου καταστρέφει τη συλλογική ζωή. Όμως, μπορεί και το συλλογικό να πνίξει το άτομο (το "Εμείς" μπορεί να πνίξει το "Εγώ"). Να είμαστε "κοράλια"...
Αφού λοιπόν άτομο και συλλογικότητα δεν ταυτίζονται, δεν γίνεται να υπάρξουμε χωρίς ρύθμιση των σχέσεων ατόμου-συλλογικότητας. Γιατί να είναι κανείς αρνητικός ως προς αυτό το γεγονός καθαυτό; Αυτή η ρύθμιση παίρνει πολλές και διαφορετικές μορφές. Προσωπικά, είμαι αρνητικός προς κάποιες από αυτές αλλά θετικός προς κάποιες άλλες.
Σίγουρα δεν μιλάμε για σχέση κοραλιών. Επίσης σίγουρα υπάρχει ανάγκη διευθέτησης. Όμως οι διευθετήσεις αυτές απαιτούν, πιστεύω, άλλη συνείδηση του ατόμου για τον εαυτόν του και της συλλογικότητας με το άτομο. Η εγωικότητα με τους όρους που εκφράζεται δεν βοηθά σε αυτή την κατεύθυνση. Η συλλογικότητα απο την πλευρά της αναζητείται. Μάλλον έχει πάει ταξίδι!!!Αν θέλουμε μερεμέτια σε ένα πρόβλημα τέτοιας φύσης, ας αρκεστούμε στους Νόμους. Μακάρι να υπάρξει κάτι διαφορετικό. Δεν το βλέπω όμως. Αντιθέτως. Οι Νόμοι πολλαπλασιάζονται και δεν επιλύουν τίποτα.
ΔιαγραφήΣυμφωνώ! Ο πολλαπλασιασμός των νόμων είναι σύμπτωμα κρίσης στις σχέσεις ατόμων-κοινωνίας. Δεν λύνει το πρόβλημα, εννοείται. Αλλά η κρίση δεν οφείλεται στην ύπαρξη νόμων. - Συμφωνώ επίσης για την ανάγκη για άλλη συνείδηση. Αυτή απαιτεί, κατά τη γνώμη μου, και μια άλλη αντίληψη για το κακό. Ο εγωισμός του ατόμου ("εγώ πριν και πάνω απ' όλα") καλύπτει μόνο μια πλευρά του κακού. Είναι το κακό από τη σκοπιά της συλλογικότητας, την οποία ασφαλώς αυτός απειλεί θανάσιμα. Όμως υπάρχει και μια άλλη πλευρά: από την πλευρά του ατόμου, το κακό είναι ο ολοκληρωτισμός της συλλογικότητας ("εμείς πριν και πάνω απ' όλα"), που συντρίβει το άτομο. Αυτό το δεύτερο κακό υπάρχει! Συχνά, η μονομερής καταγγελία του ενός, ευνοεί απλώς να αναπτυχθεί το άλλο.
Διαγραφή