Σελίδες

Κυριακή 18 Νοεμβρίου 2018

Ο “πνευματικός” κόσμος είναι σε κρίση.







 «Αδυνατούν να παρατηρήσουν όσα συμβαίνουν την ώρα που είναι ξύπνιοι, όπως ακριβώς ξεχνούν τα όνειρα που βλέπουν όταν κοιμούνται»
Ηράκλειτος


Ζούμε σε ένα κόσμο αντιθέτων. Δεν έχουμε μπορέσει να αποκαταστήσουμε ενότητα. Δεν ξέρουμε αν μπορεί να υπάρξει τέτοιο πράγμα, όπως είναι η ενότητα. Δεν ξέρουμε τον τρόπο για να την δημιουργήσουμε. Έτσι βαδίζουμε με την πρόσκαιρη σιγουριά των αντιθέτων. Όλος ο πολιτισμός μας προχωρά με βάση την σύγκρουση που παράγεται με αυτό που είναι απέναντι μας. Αυτό έχει τις επιπτώσεις του, που ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα ευχάριστες. Στη συνέχεια, αναγκαστικά, παράγονται συμβιβασμοί, αναγκαίοι για την συνύπαρξη. Έτσι, κανείς ποτέ δεν δικαιώνεται συντελεστικά, αλλά του επιτρέπεται να διατηρεί την πεποίθηση, ότι αυτός κατέχει μεγαλύτερο μέρος της αλήθειας. Μια αναγκαία ισοπαλία, που έχει την στιφάδα του ανολοκλήρωτου.

Μια από τις πλέον κυρίαρχες αντιθέσεις είναι αυτή ανάμεσα στο πνεύμα και την ύλη. Οι δύο στρατοί των υποστηρικτών της κάθε μια πλευράς, είναι από τους πλέον δυναμικούς στη αντιπαράθεση τους. Εκφράζουν με μεγάλη ένταση τον τρόπο που οφείλει να υπάρχει ο κόσμος που ζούμε. Μέσα στη ιστορία, υπάρχουν περίοδοι, που η κάθε μια πλευρά είχε μεγαλύτερη πέραση και μπορούσε να επιβάλλει την αρχή της . Στη σημερινή εποχή η λατρεία του υλικού κόσμου, έχει φτάσει σε υψηλά επίπεδα. Ο πνευματικός κόσμος είναι σε σαφή θέση άμυνας. Λαϊκά μιλώντας, τείνει να χάσει και “τα αυγά και τα καλάθια”.

Θα ήταν ενδιαφέρον να υπάρξει μια έρευνα, για το πως και το γιατί η ζυγαριά έχει γύρει τόσο πολύ από την μια μεριά. Μια έρευνα που ξεπερνά τις ικανότητες μας . Το σίγουρο είναι ότι η “χυδαία” ύλη, κατόρθωσε σαν την χελώνα να ξεπεράσει τον υπερόπτη λαγό του πνεύματος και να έχει εγκλωβίσει την θολή ματιά των ανθρώπων για την φύση του κόσμου. Κοντολογίς, ζούμε και αναπνέουμε με τις επιταγές ενός υλιστικού τρόπου ζωής, ξεκομμένου από οποιαδήποτε αναφορά σε μια πνευματική ζωή.

Η αγάπη για το χρήμα, η κατανάλωση υλικών πραγμάτων, η ακραία πραγματιστική αντιμετώπιση της ζωής, δηλώνουν ότι το χάσμα με την απέναντι πλευρά, συνεχώς διευρύνεται, με τρόπο που τις περισσότερες φορές, να καθιστά οποιαδήποτε αναφορά σε κάτι πνευματικό, ως γελοία και άξια χλευασμού. Κάθε φορά που μια ιδέα υπερτερεί, τότε φτιάχνει ένα διαφορετικό κόσμο στα μέτρα της. Ο νικητής τα παίρνει όλα, αυτό είναι σίγουρο.

Το στρατηγικό μειονέκτημα του κόσμου του πνεύματος βρίσκεται στο γεγονός ότι είναι κατά βάση αόρατο, μέσα στο υλικό κόσμο. Ενώ η ιδέα εμβαπτισμένη στο πνεύμα δημιουργεί τον κόσμο, τα επιτεύγματα της σταδιακά καθίστανται πιο ισχυρά από αυτή. Η συμβολή της μοιάζει να εξαφανίζεται μέσα σε ένα κόσμο, που εμφανίζεται στη συνέχεια, συμπαγής και ορατός. Οι αισθήσεις είναι πιο δυνατές δυνάμεις, τελικά, από το αόρατο δροσερό αεράκι του πνεύματος. Την ιδέα θέλει προσπάθεια για να την δεις, θέλει διαφορετικά μάτια, το αμάξι όμως το πιάνεις, το οδηγείς, κάνεις την φιγούρα σου. Είναι συμπαγές το αμάξι,όπως είναι και το φόρεμα ή το κτίριο.

Ο κόσμος του πνεύματος είναι ένας αόρατος κόσμος, μέσα σε ένα κόσμο που όλα οφείλουν να είναι ορατά και στέρεα.

Πως μπορείς να δεις ένα αόρατο κόσμο ; Πως μπορείς να τον αξιολογήσεις ; Να καταλάβεις την αξία του ; Ποια ιδιαίτερη αίσθηση χρειάζεται να αναπτυχτεί, για να γίνει αντιληπτό το αόρατο ;

Η σταδιακή κυριαρχία του χρήματος μέσα σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής υπήρξε καθοριστικός παράγοντας υποχώρησης του πνεύματος από τον κόσμο. Το χρήμα και η εξάρτηση των ανθρώπων από αυτό, απο-πνευματικοποίησε την ύπαρξη , δίνοντας την εντύπωση ότι ο υλικός κόσμος είναι όχι μόνο αυτόνομος αλλά και εξαγοράσιμος. Τα “οφέλη” από αυτή την παρανόηση ήταν πολλά. Ο υλικός κόσμος απέκτησε άλλη αίγλη. Η συσσώρευση των υλικών αγαθών μέσω του χρήματος, έκανε το άτομο που θα κατείχε τέτοιο πλούτο, άκρως ιδιαίτερο. Ο πνευματικός κόσμος δεν μπορούσε να αγοράσει τον κόσμο, άρα σταδιακά θα έπρεπε να ζήσει στις παρυφές του. Οι προϋποθέσεις του βρέθηκαν σε σύγκρουση με την ροή του κόσμου. Δίνει την εντύπωση ότι δεν έχει καμιά πρακτική αξία . Οι πνευματικοί άνθρωποι, όλο και πιο πολύ μοιάζουν σαν τους ονειροβάτες. Χαμένοι σε σκέψεις που δεν έχουν αντίκρυσμα. Δεν ξέρουμε πια αν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι. Το είδος τείνει προς εξαφάνιση. Όσοι ισχυρίζονται ότι είναι τέτοιοι, απλώς πουλάνε στη δημόσια ζωή ,το φάντασμα ,την εικόνα ενός τύπου ανθρώπου, που είτε ζει στο σκοτάδι του κοινωνικού βίου, είτε είναι χαμένη μνήμη. Ακόμα και σε χώρους που παλαιότερα δέσποζε το πνευματικό στοιχείο, στους κόλπους των καλλιτεχνών, των θρησκευτικών δασκάλων, των οραματιστών, η διάβρωση έχει λάβει σαρωτικό χαρακτήρα. Αυτό που δεν μπορεί να αγοράσει τον υλικό κόσμο, δεν έχει κανένα λόγο ύπαρξης. Καλλιτέχνης θεωρείται όποιος πουλά το έργο του ακριβά. Οι θρησκείες και οι δάσκαλοι φοβούνται να χάσουν τον πλούτο που με τα χρόνια έχουν συσσωρεύσει. Το όραμα πεθαίνει πάντοτε φτωχό. Η μόνη θρησκεία που επιβιώνει είναι η θρησκεία του χρήματος. Ο υλικός κόσμος βρίσκει σε αυτή την θρησκεία την ανακούφιση και το νόημα του.

Ζούμε σε ένα περίεργο κόσμο. Η ενότητα και η ισορροπία δεν θα πάψουν να αποτελούν ζητούμενα, ακόμα και όταν οι ανισορροπίες αποκτούν καθεστωτικό χαρακτήρα. Σίγουρα θα υπάρξουν ανατροπές, ανατροπές που θα φέρουν καινούργιες ανισορροπίες, μέχρι που κάποια στιγμή θα αποκατασταθεί ένα πεδίο, που να μην μεταφέρει διάχυτη σύγχυση. Μέχρι τότε τα αντίθετα θα παλεύουν να επιβάλλουν την άποψη τους, υπερβάλλοντας και οπισθοχωρώντας.

Η Πηγή θα περιμένει σιωπηλή,ξέροντας ότι κάποια στιγμή τα πάντα θα στραφούν στα νερά της για να ξεδιψάσουν.




2 σχόλια:

  1. Πολύ σωστή η κεντρική επισήμανσή σου: πάντα η κρίση είναι, πρώτα και πριν απ' όλα, κρίση του πνευματικού κόσμου. Ωστόσο, νομίζω πως είναι προβληματική η ιδέα περί αντίθεσης πνεύματος-ύλης. Μεταφέρει την παλιά φιλοσοφική αντίθεση ιδεαλισμού-υλισμού, που έχει αποδειχτεί αδιέξοδη καθότι λαθεμένη.

    Το αντίθετο του πνεύματος δεν είναι, δεν μπορεί να είναι, η ύλη. Το αντίθετο μιας ιδέας (πνεύμα) περί ενός πράγματος (ύλη) δεν είναι (ούτε μπορεί να είναι) το πράγμα, αλλά μια άλλη ιδέα περί του πράγματος, μια ιδέα αντίθετη προς αυτήν (ένα άλλο, αντίθετο πνεύμα). Η ίδια η λατρεία της ύλης, του χρήματος, κ.λπ. που επισημαίνεις, είναι καθαρά πνευματικής τάξης. Πρόκειται περί ενός συγκεκριμένου πνεύματος.

    Έτσι, η ουσιαστική αντίθεση (και η όποια κρίση) είναι μια αντίθεση μέσα στο πεδίο του πνεύματος και όχι μεταξύ πνεύματος και κάποιου πράγματος που δεν είναι πνευματικό (ύλη). Πνεύμα εναντίον πνεύματος.

    Όποιος λατρεύει π.χ. το χρήμα, δηλαδή όποιος εμπιστεύεται το χρήμα πάνω απ' όλα, δηλαδή όποιος πιστεύει στο χρήμα, με άλλα λόγια όποιος έχει το χρήμα για θεό του, δεν λατρεύει την ύλη, αλλά ένα συγκεκριμένο πνεύμα. Ένα πνεύμα, που τον καλεί σε μια ορισμένη, άρρωστη σχέση με την ύλη. Αυτή η σχέση δεν είναι όμως και η μοναδική δυνατή σχέση με την ύλη. Υπάρχει και μια διαφορετική σχέση με την ύλη, αντίθετη προς την προηγούμενη, στην οποία μας καλεί ένα πνεύμα επίσης, αντίθετο προς το προηγούμενο. Κι εδώ είναι, κατά την αντίληψή μου, η επιλογή μας.

    Ευχαριστώ για την ανάρτηση, όπως πάντα βάζεις προς συζήτηση τα ουσιαστικότερα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αν και το θέμα που θέτεις έχει μια όψη που συμφωνώ, μια που και προσωπικά πιστεύω ότι όλα έχουν πνευματική βάση, η ίδια η αντίθεση μέσα στη κοινωνία και στα άτομα δεν παύει να υφίσταται, όχι σαν διαφορά δύο πνευματικών αρχών, αλλά σαν αντίθεση του τρόπου που βιώνει η κάθε πλευρά τον κόσμο και την στάση της μέσα σε αυτόν. Πρακτικά, για τον άνθρωπο που είναι υλιστής ο κόσμος του είναι οικείος και προς κατάκτηση.Δεν τον πνευματικοποιεί. Αντίθετα,ο πνευματικός άνθρωπος αισθάνεται μόνιμα άβολα μέσα στο κόσμο και χάνεται στις ιδέες του για αυτόν. Η διαίρεση είναι παρούσα μέσα στη ζωή, στον τρόπο που ζει ο καθένας.
      Όπως και νάχει το θέμα είναι δύσκολο, για να δοθούν όλες οι απαντήσεις εδώ.
      Σε ευχαριστώ για τις παρατηρήσεις σου.

      Διαγραφή

Το Αναπάντεχο μέσα στη Ζωή.

  Ενώ όλα κυλούσαν ομαλά, σε μια αδιατάρακτη τάξη ...υπολογισμένα ...όπως τα είχε ρυθμίσει ή έτσι όπως νόμιζε ότι τα είχε ρυθμίσει … ξαφνικ...