Η κοινωνία αποτελείται κυρίως από ανθρώπους- το Σύστημα στην αφαίρεση του μοιάζει να το αγνοεί αυτό.
Ζακ Ελλύλ
ΤΟ ΤΕΧΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ.
Μετάφραση -Πρόλογος
Γιάννης Δ . Ιωαννίδης
Εκδόσεις Αλήστου Μνήμης.
Το
αφήγημα της νεωτερικής εποχής, είχε στην βάση του την ανάπτυξη της Λογικής.
Αυτή ήταν η βασική υπόσχεση. Το υλικό με το οποίο θα δούλευε. Η αιχμή του
δόρατος στη κριτική απέναντι στη θρησκεία , αλλά και απέναντι στη οργάνωση της
ζωής από τους φεουδάρχες. Απαραίτητη προϋπόθεση, η ανάπτυξη του Ατόμου, ή
καλύτερα η ανάπτυξη της ατομικότητας, διαμέσου της μόρφωσης , που θα καθιστούσε
το άτομο ικανό και κατηρτισμένο, να κατανοήσει και να συμβάλλει στη ανάπτυξη
της επιστήμης και να συμμετέχει στη διαμόρφωση της δημοκρατίας. Η νεωτερικότητα
αναλάμβανε το δύσκολο “έργο”, να περάσει την κοινωνία βαθιά μέσα στο Πραγματικό
και να ξεκόψει τον άνθρωπο από αυτό που καταλάβαινε η ίδια, αποκλειστικά,
σαν σκοταδισμό, καταπίεση, καθήλωση του ατόμου σε ένα στάδιο βλακώδους μαγικής
σκέψης.
Η
νεωτερικότητα, ας είμαστε ειλικρινείς, πέτυχε εν πολλοίς τους στόχους της. Όπως
επανειλημμένα συμβαίνει, μέσα στη ζωή, τίποτα δεν γίνεται, χωρίς να έχει τις
αρνητικές του συνέπειες. Η κοινωνία αντάλλαξε την μαγική σκέψη, με την μαγεία
της τεχνολογίας και της επιστήμης, διέλυσε τον κοινωνικό της ιστό, αφήνοντας
τον καθένα μόνο του σε ένα κόσμο, που καθημερινά φάνταζε και φαντάζει όλο και
πιο χαώδης και άκαρδος και θυσίασε την Λογική του εγχειρήματος της με την λογική
του ατομικού συμφέροντος. Ο κόσμος μας απέκτησε δυνατότητες που ούτε καν είχε
φανταστεί ότι υπάρχουν, είναι αλήθεια. Η πρόοδος του σε υλικό επίπεδο,
-εμπορεύματα, δυνατότητες μετακίνησης, ιατρικές φροντίδες, συσσώρευση
πληροφοριών, δυνατότητες εκμετάλλευσης του ελεύθερου χρόνου, διασκέδασης –
είναι αναμφισβήτητα μεγαλειώδης και μαγευτική.
Η
νεωτερικότητα πέτυχε το παρελθόν να φαντάζει σαν βαρβαρότητα , την οποία όλοι
στηλιτεύουν, το παρόν να είναι μια ατέρμονη επιδίωξη οραμάτων ενός μέλλοντος,
που σίγουρα θα συναντήσει μια διαφορετικού τύπου βαρβαρότητα , εμπλουτισμένη με
σχέδια υλικού μεγαλείου.
Ήδη
βρισκόμαστε στη εποχή της μετα-νεωτερικότητας, όπου η νεωτερικότητα φαντάζει
ήδη πολύ οπισθοδρομική. Εδώ, όλα είναι μέσα μέσα στη σφαίρα, όπου όλη η ζωή οργανώνεται
κάτω από τις απρόσωπες φτερούγες ενός τεχνικού συστήματος. που ελέγχει όλες τις
πλευρές της ζωής και των τεχνικών του. Η θεά της νεωτερικότητας, η Λογική, που
θα εξηγούσε τον κόσμο και θα τον καθιστούσε προσιτό, χάνεται μέσα στη λογική
μιας τεχνο-τερατώδους υπερδομής, όπου όλα είναι άγνωστα και απρόσιτα.
Μήπως
είναι η φυσιολογική κατάληξη της;
Καθημερινά,
σε όλα τα πράγματα χρειάζεται κάποιος που να είναι “ειδικός”, κάποιος που να
ξέρει να επισκευάζει τα άπειρα μηχανήματα, που ελέγχουν και καθορίζουν τις ζωές
μας. Γράφω αυτές τις γραμμές σε ένα υπολογιστή, για τον οποίον επί της ουσίας ,
γνωρίζω μόνο ένα μέρος της χρήση του . Τίποτα άλλο. Φαίνεται να του δίνω
εντολές για να κάνει πράγματα που θέλω, αλλά στη πραγματικότητα η εντολή του
είναι και είναι καθοριστική, να μου είναι απαραίτητος. Πρέπει να τον φροντίζω,
να τον ανανεώνω, να έχω τον τεχνικό του. Η σκέψη του, σταδιακά, γίνεται και
δική μου σκέψη. Μαθαίνω να σκέφτομαι μηχανικά , όπως αυτός. Μαθαίνω να κινούμαι
με βάση μια απρόσωπη πληροφορία. Είμαι αριθμός ανάμεσα σε άλλους αριθμούς ,που
οι τεχνικοί θα αποφασίσουν για την τύχη τους, και αναπόφευκτα θα αποφασίσουν
στη βάση πληροφοριών και αριθμών.
Ο
κόσμος που έκτισε η νεωτερικότητα, δεν μπόρεσε να συμβάλλει σε καμία πνευματική
καλλιέργεια του ανθρώπου. Η ελευθερία του ανθρώπου που ευαγγελίστηκε , από τους
φεουδάρχες και την θρησκεία, έγινε “ελεύθερη” σκλαβιά μέσα στα εργοστάσια των
μηχανημάτων. Η πνευματικότητα του ανθρώπου εγκλωβίστηκε ολοένα και περισσότερο
μέσα σε ένα ,από κάθε άποψη, βαρύτερο υλικό πεδίο. Ο άνθρωπος έχει λιγότερο
χρόνο να σκεφτεί πραγματικά για αυτό που ο ίδιος θέλει. Πρέπει να παρακολουθεί
τις μηχανές του. Η οργάνωση της ζωής , είναι η οργάνωση που επιβάλλει το
τεχνικό σύστημα, στο οποίο όλοι πρέπει να δίνουν τον φόρο τους. Καταντήσαμε το
πραγματικό να είναι το τεχνικό.
Ζούμε
το θέαμα ενός κόσμου που στο πανί φαίνεται ωραίος, ανεξάρτητος , σκεπτόμενος,
αλλά στη πραγματική ζωή είναι άσχημος, εξαρτώμενος και πνευματικά
αλλοτριωμένος. Δεν έχουμε ούτε Ελευθερία, ούτε Ισότητα, ούτε Αδελφότητα,
αντιθέτως, έχουμε Σκλαβιά, διαρκή Ανισότητα και κακώς εννοούμενη Ατομικότητα.
Το
συντελεστικό όμως σε όλα αυτά, είναι ότι η μυρωδιά του πνεύματος καθημερινά
υποχωρεί μέσα από τον κόσμο. Ο άνθρωπος σταδιακά παύει να σκέφτεται για την
αντικειμενική φύση του κόσμου του, μαθαίνει να τον αποδέχεται σαν δεδομένο και
αναλλοίωτο. Έτσι μαθαίνει να αποδέχεται και τον εαυτόν του. Η αλλαγή, η
διαφοροποίηση, το άγνωστο, η πνευματική περιπέτεια, η επαναστατικότητα , η
φαντασία, η αλήθεια, γίνονται ολοένα και πιο πολύ απόμακρες έννοιες, που
ανήκουν σε ένα άλλο σύμπαν, ξένο εν τέλει, προς αυτόν. Η ζωή αδειάζει και
σταδιακά μετατρέπεται σε μια τεχνική ζωή, μια ζωή που δεν έχει ψυχή και καρδιά,
αλλά τεχνικές που επιβάλλουν με αδιόρατα μαγικό τρόπο την οργάνωση της.
Στη
άκρη του νήματος , οποιαδήποτε Λογική χάθηκε και ψάχνουμε να την
βρούμε. Ναί ο παπάς έχασε την υπόληψη του, γιατί τώρα υπάρχει ο
δημοσιογράφος , ο διαφημιστής, οι άρχοντες της κυβερνητικής, που μπορούν να
"εξομολογήσουν " καλύτερα την ανάγκη και το πάθημα και να
χειραγωγήσουν καλύτερα μεγαλύτερες μάζες. Δεν έχουμε πια ανάγκη το ιερό,
γιατί "ιερή" είναι πλέον η ανάγκη διατήρησης και υποστήριξης των
μέσων του τεχνικού συστήματος. Στη καρδιά αυτού του
παραλογισμού ξεπροβάλλει μια λέξη-καθήκον: ΑΝΑΠΤΥΞΗ. Ανάπτυξη δίχως
όρια, δίχως κατεύθυνση, σε όλες τις πλευρές, χωρίς κανένα ήθος. Και
οι άρχοντες που χαίρονται γιατί στήσανε την τέλεια μηχανή.
Βρισκόμαστε
για μια ακόμη φορά σε σταυροδρόμι. . Ο κόσμος είναι πάλι σε κρίση. Όλοι
είμαστε σε κρίση. Οι γελοίες εικόνες της BLACK FRIDAY στον
"πολιτισμένο" κόσμο αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Μήπως
πρέπει να σταματήσουμε τον κόσμο, για να κατέβουμε;!!!!!
