Το Λάθος.

 

Σίγουρα ένα από τα πιο δύσκολα πράγματα στη ζωή είναι να παραδεχτείς ότι κάνεις λάθος. Απαιτεί η παραδοχή του λάθους, μια ειδικού τύπου γενναιότητα, η οποία δυστυχώς είναι δυσεύρετη. Εξαιτίας αυτής της δυσκολίας, τις περισσότερες φορές, τα λάθη έχουν μια αυξάνουσα τάση χιονοστιβάδας, που απειλεί να πνίξει εκείνον που τα κάνει. 

Υπάρχουν δύο περιπτώσεις όταν βρίσκεσαι σε μια τέτοια κατάσταση: να μην καταλαβαίνεις ότι έχεις κάνει λάθος και να σε παρασέρνει το κύμα της διαδοχικότητας των λαθών, είτε να το καταλαβαίνεις και να προσπαθείς απεγνωσμένα να τα συγκαλύψεις. Στη δεύτερη περίπτωση αρχίζεις να σχετίζεσαι αναγκαστικά με την πανουργία. Καταφεύγεις στη πανουργία, γιατί προφανώς δεν θέλεις να εκτεθείς στη κριτική που σου εξασκεί ο εαυτός σου και το περιβάλλον σου και με κάποιο τρόπο προσπαθείς να βγεις ξανά δημόσια σαν ικανός ενώ δεν είσαι Αν έχεις ένα άλλοθι στη πρώτη περίπτωση, επειδή δεν καταλαβαίνεις το τι κάνεις, στη δεύτερη δεν έχεις κανένα και βυθίζεσαι σε μια σκοτεινιά.

Μιλώντας ρεαλιστικά όλοι μας κάνουμε λάθη. Φαίνεται ότι υπάρχει μια αναγκαιότητα για την ύπαρξη των λαθών μέσα στη στη ζωή μας . Μας κάνουν κατά τι σοφότερους στο βαθμό που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε θετικά και να μην τα επαναλαμβάνουμε. Πράγμα που όπως φαίνεται δεν είναι καθόλου εύκολο. Προφανώς τα λάθη έχουν και αυτά τις διαβαθμίσεις τους.

Λάθη κάνουν τα πρόσωπα, λάθη κάνουν οι διευθυντές αυτού του κόσμου, τα κράτη, λάθη κάνει η κοινωνία. Άλλα είναι τραγικά και δεν επιδέχονται διόρθωση, άλλα είναι λόγω απειρίας, άλλα προκαλούνται από λανθασμένες πεποιθήσεις, άλλα δημιουργούνται μέσα σε συνθήκες που μας ξεπερνούν και άλλα είναι παγίδες που μας στήνει η ζωή για να μας τεστάρει και να μας εξελίξει. Όμως ότι και διαβάθμιση και αν έχουν, πάντα καταλήγουν πάντα στις συνέπειες που έχουν και στη παραδοχή τους ή μη. Πρέπει να τα αναγνωρίσεις εσύ, εγώ, αυτός\ αυτή, αυτοί, και να προσπαθήσεις γενναία να αποδεχτείς και τις συνέπειες τους. Αν δεν το κάνεις, τότε περνάς σε διαφορετική πίστα και τουλάχιστον θα πρέπει να το συνειδητοποιείς.

Όπως καταλαβαίνουμε το πεδίο των λαθών είναι άπειρο και ίσως θα ήταν ενδιαφέρον να υπήρχε μια ιστορία των λαθών αποκλειστικά, αν και κάτι τέτοιο θα ήταν ένα έργο στα όρια του ανέφικτου.

Τα λάθη που έχουν μεγάλη σημασία, είναι εκείνα που γίνονται από πρόθεση και σε βάρος της κοινωνίας των ανθρώπων. Βέβαια θα μου πείτε αυτά δεν τα ονομάζουμε λάθη αλλά εγκλήματα. Όμως εντέλει λάθη είναι, διότι στη τελική άνθρωποι τα κάνουν, που έχουν χάσει τον δρόμο τους και έχει συσκοτιστεί η συνείδηση τους. Πίσω από την γενοκτονία στη Παλαιστίνη, στο άσκοπο πόλεμο της Ουκρανίας, στη συγκάλυψη της σύγκρουσης των τρένων στα Τέμπη, με θύματα παιδιά και ουκ έστι τέλος….πίσω από όλα αυτά, υπάρχουν άνθρωποι, που έχουν κάνει τραγικά λάθη και έχουν πάρει αποφάσεις αποσιώπησης σχετικά με αυτά, τα οποία προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα εμφανίσουν είτε ως αναγκαίες κινήσεις, είτε σαν γεωπολιτικές αποφάσεις, είτε σαν κακούς χειρισμούς. Σε όλες αυτές τις καταστάσεις δεν υπάρχει καμιά αναγνώριση του λάθους, αντιθέτως γίνεται προσπάθεια δικαιολόγησης και αποσιώπησης. Αυτό δεν είναι πρωτόγνωρο, ούτε πρωτότυπο. Προκαλεί όμως απέχθεια στους ανθρώπους, διότι είναι εξόφθαλμο και στερείται μιας στοιχειώδους γενναιότητας αναγνώρισης της λανθασμένης κίνησης αλλά και συναίσθησης σε σχέση με το αποτέλεσμα της.

Όμως, ενώ είναι εύκολο να διακρίνεις το επιβλαβές λάθος, όταν δεν το κάνεις ο ίδιος, είναι πολύ δύσκολο να διακρίνεις, ποια είναι τα δικά σου λάθη, που πιθανώς έχουν συμβάλλει στη δημιουργία λαθών σε τέτοια μεγάλη κλίμακα. Εκεί υπάρχει μεγάλη συσκότιση ηθελημένη ή μη.

Τι ωθεί τους ανθρώπους να έχουν μια επαναλαμβανόμενη αλληλουχία, στη διάρκεια της ζωής τους, λαθών ;

Είμαστε προβληματικά μοντέλα από το “εργοστάσιο” κατασκευής μας ;

Οι αρχές μας είναι προβληματικές;

Η αυτοσυνείδηση μας είναι περιορισμένων δυνατοτήτων;

Φταίει η ανατροφή μας και τα κοινωνικά μας συστήματα;

Μήπως κάποιος εξωτερικός παράγοντας κρυφός, που αγνοούμε, μας διαστρέφει την κρίση μας, για δικούς τους ανεξιχνίαστους λόγους;

Υπάρχει λύτρωση από το λάθος ή τουλάχιστον περιορισμός του; ‘Η είμαστε αιώνια καταδικασμένοι στη κόλαση του;

Μια άποψη λέει ότι τα λάθη σου οφείλεις να τα αγαπάς. Είναι μια ενδιαφέρουσα άποψη, διότι δίνει μια προοπτική διαφορετική. Το να αγαπάς το λάθος σου δεν σημαίνει ότι το εγκρίνεις. Σημαίνει ότι δεν σε βάζει σε ένα περιβάλλον όπου σφυροκοπάς τον εαυτό σου για την ανικανότητα σου να μην κάνεις λάθη. Δεν ανοίγεις πόλεμο μαζί του. Εννοεί μάλλον ότι το βλέπεις, το καταλαβαίνεις και προσπαθείς να μη το κάνεις ξανά. Έτσι βελτιώνεσαι. Παραδέχεσαι ότι δεν είσαι τέλειος, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είσαι άχρηστος. Δουλεύεις τον εαυτόν δηλαδή και τον κάνεις κατά τι καλύτερο. Φαντάζει εύκολο, αλλά δεν είναι όταν προσπαθήσεις να το κάνεις. Έχει κόπο και απαιτεί να μην είσαι εγωιστής και συμφεροντολόγος. Θέλει να έχεις κάποιες αρχές δουλεμένες και να είσαι ειλικρινής.

Αρκούν όλα αυτά για την αποφυγή του λάθους; Δεν είμαι σίγουρος.

Αυτό που με πείθει πολύ περισσότερο, τουλάχιστον προσωπικά, είναι ότι τα λάθη προέρχονται από μια ατελή γνώση του τι είναι σωστό, τι είναι ορθό. Η έλλειψη γνώσης του σωστού, προεξοφλεί την ύπαρξη του λάθους. Όσο βρισκόμαστε πλησίον του σωστού, τόσο διασφαλίζουμε ότι θα κάνουμε λιγότερες λανθασμένες κινήσεις.

Η εποχή μας, με κάποιο τρόπο συσκοτίζει το τι είναι σωστό, άρα μας δίνει το περιθώριο να ωραιοποιούμε τα λάθη μας και κατά συνέπεια μας αποτρέπει από να τα παραδεχτούμε. Όσο ανεβαίνουμε στη κλίμακα εκείνων των κινήσεων που είναι σαφώς λανθασμένες αλλά βαρύνουσας σημασίας, τόσο μεγαλύτερη γίνεται αυτή συσκότιση, γιατί τα συμφέροντα μεγαλώνουν και μεγαλώνουν μαζί τους και οι επιπτώσεις, άρα απαιτούνται μεγαλύτερες δικαιολογήσεις .

Πίσω από αυτό το θέατρο των λαθών σε μεγάλη και μικρή κλίμακα κρύβεται η αντίληψη, που δυστυχώς έχει παγιωθεί, ότι ο άνθρωπος είναι ο μοναδικός κριτής του εαυτού του, άρα μόνος αυτός μπορεί να κρίνει τι είναι σωστό και τι λάθος. Ένας ακραίος ατομισμός δηλαδή, που κολακεύει τον εαυτό του, χαμένος στη ιδιωτεία του. Εκεί το καθρέφτισμα των κινήσεων και των συνεπειών τους, αποκτούν ένα χαρακτήρα αυτοεπιβεβαίωσης, αφού όσοι μπορούν να σε κρίνουν, ακόμα και η συνείδηση σου, είναι εξορισμένοι και άχρηστοι. Σαφώς αυτή στάση για τα μεγάλα λάθη που διαπράττονται μέσα στη ανθρωπότητα είναι ακραία επικίνδυνη. Αλλά και τους απλούς ανθρώπους τους αποκόπτει την δυνατότητα να προάγουν τον εαυτό τους ειλικρινά.

“Αν κλείσεις τη πόρτα σε όλα τα λάθη, η αλήθεια θα μείνει απέξω”

Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ